Нэр үг

нийгэм [нэр үг] өргөн утгаараа хүмүүсийн амьдрал, үйл ажиллагааны түүхэн ёсоор хөгжиж буй хэлбэр явцуу утгаараа хүн төрөлхтний түүхийн тодорхой шат материаллаг амьдралын түүхэн тодорхой нөхцөлд нэгдсэн хүмүүсийн үйл ажиллагааны цогц нийгмийн ахуй (материал баялгийг үйлдвэрлэх явцад хүмүүсээс байгальтай харьцах материаллаг харилцаа болон мөн өөр хоорондоо харилцах харьцаа), нийгмийн бүтэц (нийгмийн тогтолцоон дахь махбодуудын хоорондох анги болон нийгмийн бусад бүлгийн харилцаа, хөдөлмөрийн хуваарь, нийгмийн байгууллын шинж эдгээрээр нөхцөлдсөн тогтвортой дэглэмжсэн холбоо), нийгмийн бүлэг (нийтлэг эрх ашиг, зан төлөвийн нийтлэг үнэт зүйлд үндэслэн түүхэн тодорхой нийгмийн хүрээнд бүрэлдэн тогтсон хүмүүсийн харьцангуй тогтвортой цогц), нийгмийн ашиг (хувийн биш, нийтийн ашиг), нийгмийн өмч (улсын өмч), нийгмийн үзэгдэл (нийгмийн амьдрал дахь олон төрлийн үйл явдал), нийгмийн үүрэг (нийгмийн тогтолцоон дахь хүмүүсийн хариуцлагийг тэдний нийгэмд эзлэх байр сууринд үндэслэн тодорхойлдог хэм хэмжээний цогц) нийгмийн харилцаа (эдийн засаг, нийгэм, улс төр, соёлын үйл ажиллагааны явцад нийгмийн бүлэг, анги, үндэстэн хооронд тогтоох олон янзын холбоо), нийгмийн даатгал (хөдөлмөрийн чадвараа түр болон бүрмөсөн алдах, хөгшрөх, мөн хуульд заасан бусад тохиолдолд иргэдэд улсаас олгодог мөнгөн болон эдийн хангамжийн тогтолцоо), нийгмийн хангамж (хөдөлмөрийн чадвараа алдах, өндөр насны тэтгэвэрт гарах, асрамжлах хүнгүй болох зэрэг үед улсаас тэтгэн туслах зардал төсөв), нийгмийн эрүүл мэнд (нийгмийн орчин, нөхцөлийг сайжруулах замаар хүн амын эрүүл мэндийг хамгаалан бэхжүүлэх онол, аргазүй, үйл ажиллагааг судалдаг анагаахын салбар ухаан), нийгмийн нийт бүтээгдэхүүн (тодорхой хугацаанд үйлдвэрлэсэн материал баялгийн нийлбэр), нийгмийн эцсийн бүтээгдэхүүн (тодорхой хугацааны туршид тухайн улсад үйлдвэрлээд тэр хугацаандаа үйлдвэрийн хэрэглээнд оруулаагүй материал баялаг), нийгмийн хэрэгцээ (нийгмийн гишүүдийн амьдралыг дэмжин нийгмийг хөгжүүлэхэд зайлшгүй шаардлагатай зүйлсийн хэрэглээ), нийгмийн гарал (нийгмийн аль давхаргад хамаарагдахаа тодорхойлох нь), нийгэм журам хуучир. (эв хамт ёс) бүгд, нийтээр нийгмийн санал (олон нийтийн санал).
нийгэмлэг [нэр үг] хуучир. нийгэм феодалын нийгэмлэг (феодлын нийгэм) хамтын үйлсийг хөгжүүлэх зорилгоор байгуулсан олон түмний зохион байгуулалттай байгууллага эмэгтэйчүүдийн нийгэмлэг (эмэгтэйчүүдийн эрх ашгийг хамгаалдаг байгууллага).
нийгэмчлэл [нэр үг] олон нийтийн болгох нь хөрөнгийн нийгэмчлэл (эд хөрөнгийг хураан, олон нийтийн болгох нь).
нийлбэр [нэр үг] нийлж нэгдсэн юм бодлын нийлбэр (саланги бодлуудаа нэгтгэн дүгнэх сэтгэхүйн үйлдэл) нэмэх үйлдлийн үр дүн тооны нийлбэр (тоонуудыг хооронд нь нэмсэн дүн).
нийлгүүр [нэр үг] лам нар нусаа нийхдээ хэрэглэдэг зузаан, даргар цэмбэн алчуур нийлгүүрийн сав (нус нийдэг сав).
нийллэг [нэр үг] нийлэх байдал хэд хэдэн юмнаас нийлж бүтсэн нэгдмэл цогц тохиол учрал ангийн нийллэг (нэг ангийнхан уулзсан нь), нийллэг чулуун тос (нүүрстөрөгчийн дан исэл болон устөрөгчөөр нийлүүлэн бүтээсэн нүүрстөрөгч, устөрөгчийн нийлбэр).
нийлүүлэг [нэр үг] нийлүүлэх явдал мал хээлтүүлэг хуц нийлүүлгийн ажил (хонь хээлтүүлэх ажил).
нийлүүр [нэр үг] хутга зэрэг мэсний зүйлийг хавирч хурцлах тусгай багаж хутганы нийлүүр (хутга хавирч хурцлах хэрэгсэл).
нийлц [нэр үг] өөр хоорондоо нийлэх, авцалдах чанар.
нийлэг [нэр үг] нийлэг арга (харилцан холбоотой задраг, хэсэг бусаг үзэгдэл юмыг нэгтгэн шинжлэх, баримт сэлтийг ерөнхийлөн дүгнэх шинжилгээний арга).
нийлэгжил [нэр үг] нийлэгжих байдал гэрлийн нийлэгжил (гэрлийн нийлэгжих байдал).
нийлэгч [нэр үг] нэгдэн нийлж буй хүн, амьт(ангийн нэр томьёо)
нийлэгшил [нэр үг] нийлэгших (үйл үг)
нийлэл [нэр үг] нийлэх байдал хэд хэдэн зүйлээс нийлж бүтсэн нийлмэл цогц цэргийн нийлэл (цэргийн ангиуд ба бусад биеэ даасан цэргийн нэгжээс бүрэлдсэн цэргийн нэгдэл, нэгтгэл), химийн нийлэл (хэд хэдэн язгуур махбодын атомаас бүтсэн молекултай бодос нийлсэн нь), нийлэл эгшиглэн (нэгэн зэрэг дуурьсах олон хоолойн зүйл, уран сайхны илэрхийллийн чухал хэрэглэл).
нийлэмж [нэр үг] аливаа зүйлийн зохицолдоо, нийц нийлэмж муутай (өөр хоорондоо таарамж, нийц муу), тохиромж нийлэмж (хоршоо үг) (аливаа зүйлийн өөр хоорондоо таарч тохирох боломж).
нийнтэг [нэр үг] зүй бус алдааг нь өөнтөглөн дарамтлах нь нийнтэгт орох (дарамт, шахалтад орох).
нийнтэглэгч [нэр үг] хүний алдааг ашиглан айлган сүрдүүлж дарангуйлагч.
нийслэл [нэр үг] улсын төв хот, төрийн эрх барих болон төрийн захиргааны дээд байгууллага байрладаг нийслэл хот (тухайн улсын төв хот), нийслэл хүрээ (түүхэн үг, түүхийн нэр томьёо) (улаанбаатар хотын хуучин нэр).
нийтгээс [нэр үг] эрчилж чангалсан байдал.
нийтлэгч [нэр үг] ном зохиолд бүтээлээ хэвлэн нийтэд дэлгэрүүлдэг мэргэжлийн хүн хэвлэн нийтлэгч (өөрийнхөө болон бусдын зохиол туурвилыг хэвлэн нийтлэх үүрэг бүхий хүн).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.