Нэр үг

амуу [нэр үг] амуу цэцэг (ургамал судлал) (иш өндөр, навч тонхуу ногооны навчирхуу, үр ихтэй таримал эмийн найрлагад орох цэцэг, бүх биед нь цагаан шүүс буй, улаан, ягаан, цагаан өнгийн дөрвөн хэлтэстэй цэцэг дэлгэрэн, хар тамхины түүхий эд болно).
амуус [нэр үг] будаа тариагаар хийсэн идээ хоолны з(үйл үг)
амуучин хуучир. [нэр үг] амуу тариа таригч, улсын амуу тариаг хадгалдаг хүмүүс.
амь [нэр үг] хүн, амьтны бие цогцсын төрөхөөс үхэх хүртэлх оршин тогтнох чадавхи амь аврах (аминд орох), амь алдах (үхэж үрэгдэх), амь авах (а.амийг нь таслах б.амийг нь аврах), амь бөхтэй (а.хялбар үхдэггүй тэсвэртэй амьтан б.хялбар урагддаггүй, эд эдэлгээ сайтай, яс чанар сайтай в.хялбар ангижрахгүй, зууранги), амь зуух (аж төрөн амьдрах), амь орох (а.амьтны хэвэл дэх үр зулзага, өндөгний доторх эс хөврөл хөдлөх б.үхэхэд хүрч үхэтхийсэн амьтны сэргэх в.шингэн юмны бүлээсч халах), амь сүйдэх (амь эрсдэх), амь тавих (а.үйл хэрэгт маш хичээл гаргаж мэрийн зүтгэх б.эцсийн амьсгалаа хураах), амь тариа (а.зүрхний ажиллагааг сайжруулах тариа б.(шилжсэн утга) зээл тусламж), амь тасрах (үхэх), амь тэвчих (а.амьтныг алахаа зогсох б.бусдын амийг хорлуулахгүйн төлөө тэмцэлхийлэх в.үхэхийг бодохгүй зүтгэх), амиа золиослогч (хөрөнгө мөнгө, эрх ашиг гэх зэрэг ямар нэгэн сохирхолдоо хөтлөгдөн өөрийн амиар дэнчин тавьж, аливаа хорлон сүйтгэх үйл ажиллагаанд оролцогч), алтан амь (халуун амь), халуун амь (а.бие б.нэг гэрийн доторх хүмүүс в.нэгэн үйл хэрэгт зүтгэж яваа нөхөд), амь чийг (а.үл ялиг чийг б.хөрсний чийгийн төрөл, агаарын хуурай нөхцөлд хатаасан хөрс болон градуст таваас зургаан цаг хатаасны дараах чийгийн хэмжээ), амь амьсгаа (хоршоо үг) (амь нас), амь амьдрал (хоршоо үг) (ахуй амьдрал), амь бие (хоршоо үг) (бие цогцос), амь гол (хоршоо үг) (амьд буйг илтгэсэн гол үг), амь зүрх (хоршоо үг) (амь нас), амь нас (хоршоо үг) (амь бие) амь сүнс (хоршоо үг) (а.сүнс сүлд б.(шилжсэн утга) аливаа юмны гол чухал зүйл), амь хөрөнгө (хоршоо үг) (гол хөрөнгө), амь залгуулах (аргалж амь зуух), амь зогоох (ядуу, зүдүү амь зуух, мөчиг тачиг амьдрах), амь дүйх (аливаа хэрэгт амь биеийг хайрлалгүй улайран зүтгэх), амь наана, там цаана (а.санд мэнд б.дөнгөж амьтай, бачим, бачуу), амь тариа (аливаа үйл ажиллагаа, үйлдвэрлэлийг сэргээн босгох сүүлчийн боломж) амьсгаа, амьсгал амь бүтэх (амьсгал давхцах), амь тэмцэх (а.амьсгал бүтэх, давчдах, бие өвдөх зэргээр ихэд тэвдэх б.үйл явдалд ихэд мэгдэх, яарч сандрах) эрхэм чухал, маш чухал, нэн хайртай, онц хэрэгтэй амин гол (а.амьтны нуруу сээрийн ясанд наалдаж байдаг бүдүүн сэлтэр б.амин зүрх), амин зуулга (аж амьдрал), амин судал (а.гэмтвэл аминд хүрэх чухал судал б.(шилжсэн утга) үйл явдлын чухамхүү ноцтой газар), амин судлал (амьд бодосын ухаан, шим ертөнцийн амьдралыг судлах сургаал), өөрийн, хувийн амиа арчлах (хувиа хамгаалах), амиа бодох (өөрийгөө бодох, хувиа хичээх), амин хувиа хичээх (зөвхөн өөрийгөө бодох), аминд орох (амийг нь аврах), аминдаа завших (хувьдаа завших), аминдаа хор хүргэх (амиа хорлох), амины үг аминдаа болох (хэрэндээ болох) аминдаа зөв (хэрнийлсэн), амин сүнс (хамгийн хайртай хүн, юм).
амьдай [нэр үг] адил нэртэй хүмүүс бие биесийг дуудах үг.
амьдай [нэр үг] аян замын хүний хэрэгцээт аар саар юм бадарчны амьдай (бадарчны ойр зуур хэрэглэх юм).
амьдас [нэр үг] амьд юмс, зүйлс, эс, бодос, бүх амьд юмсын ерөнхий (нэр үг)
амьдрагч [нэр үг] орчин ахуйдаа зохицогч амь бүхий юм амь зууж амьдрагч (ядуу зүдүү амьдралтай хүн), бусдын хүчийг сорж амьдрагч (хүний хүч хөдөлмөрийг сорон мөлжигч), шавжаар амьдрагч (хорхой шавжаар хооллогч).
амьдрал [нэр үг] хүн, амьтан, ургамлын төрж бий болохоос үхэж мөхөх хүртэлх үеийн амьд ахуй байдал амьтны амьдрал (амьтны амьд явах хэлбэр), ургамлын амьдрал (ургамлын ургах үржих хэлбэр), амь амьдрал (хоршоо үг) (ахуй амьдрал) нийгэм, хүний янз бүрийн хүрээнд илрэх үйл
амьдруулагч [нэр үг] амь оруулагч амьдрахад тус бологч сэхээн амьдруулагч (хүнд өвчтөнийг үхлээс аварч, хэвийн байдалд нь оруулагч).
амьжиргаа [нэр үг] амьдрал, амь зуулга амьжиргаа муудах (амь зуулга муудах), амьжиргааны түвшин (хүн амын амь зуулгын хангамжийн хэмжээ), амьжиргааны доод түвшин (иргэд болон тэдний гэр бүлийн гишүүдийн амьжиргааг хангах, ажиллах хүчийг нөхөхөд шаардагдах амьдралын доод хэмжээг илэрхийлсэн үзүүлэлт), амьжиргааны өртөг (улс орны гадаад дотоод байдал, эдийн засгийн хөгжлийн өсөлт уналт зэрэг үндсэн хүчин зүйлүүдээс шалтгаалах хүмүүсийн өдөр тутмын худалдан авах үнийн өөрчлөлтийн тогтворжилт), амжиргааны эх сурвалж (цалин, тэтгэвэр тэтгэмж, түүнтэй адилтгах хандив тусламж, бусад орлого), ажил амьжиргаа (хоршоо үг) (ажил амьдрал).
амьсгаа [нэр үг] амьсгал бачимдах (амьсгал давчдах), амьсгал боогдох (амьсгал цухалдах), амьсгал хураах (нас барах), амьсгалын шуугиан (уушигнаас гарах хийн чимээ), хиймэл амьсгал (зохиомол амьсгал) амьсгаа амьсгалын тоо (а.амьд явах насны хэмжээ б.амьсгал авах, гаргах тоо), амьд явах амьсгалын тоо гүйцэх (нас барах, үхэх) цаг уур хаврын амьсгал (хаврын урь), сэрүүн амьсгал (хүйтний урь), уур амьсгал (хоршоо үг) (а.хүний амьдрах цаг агаарын нөхцөл байдал, хувьсан өөрчлөгдөх орчин б.тодорхой газар нутгийн газар зүйн үндсэн үзүүлэлтийн нэг, цаг агаарын олон жилийн статистик горим) шинж төлөв.
амьсгаа [нэр үг] хүн, амьтан агаарыг уушгиар (зарим амьтанд өөр эрхтэн бий) сорж оруулж гаргах үйлдэл амьсгаа авах (а.хийг дотогш татах б.(шилжсэн утга) түр зуур амарч сэгхийх), амьсгаа бачуурах (амьсгаа цухалдах), амьсгаа бүтэх (амьсгаа боогдох), амьсгаа давхцах (амьсгаадах), амьсгаа орох (а.амьсгаагүй байсан амьтан дахин амьсгаатай болох б.их халуун байгаад сэрүүвтэр болох, хүйтэн байгаад дулаан болох), амьсгаа хураах (үхэх, нас барах), амьсгааны тоо гүйцэх (хоногийн тоо гүйцэх, үхэх) амьсгалах үед уушгинаас гарах агаар бүлээн амьсгаа (дөнгөж амьтай), уужуу амьсгаа (тайван амьсгаа), амьсгаа хүрэх (гадагш гарах хий юманд тулах) амьсгал.
амьсгал [нэр үг] амьд бие махбод хүчилтөрөгчийг шингээн нүүрсхүчлийн хийг ялгаруулах үйл явц,
амьсгалуур [нэр үг] шавж зэргийн биеийн гадаргууд байх амьсгалах сүв.
амьтан [нэр үг] хөдөлж мэдэрч чадах бүх амьд юм амьд амьтан (амьтай амьтан), усны амьтан (усанд оршдог амьтан), ухаант амьтан (хүн), амьтан хүн (хоршоо үг) (хүн олон), амьд амьтан аргаа олдог, араатан гөрөөтөн нүхээ олдог (зүйр үг) (хүн орчноо мэдэж зохицон амьдардаг) адгуус амьтан сургагч (адгуус амьтныг гаршуулан сургах хүн), амьтан судлал (амьтны аймгийг бүхий л талаар судлах ухаан), амьтны хүрээлэн (зэрлэг амьтныг тусгай байранд тэжээж хамгаалах, генийн санг хадгалах зориулалттай шинжлэх ухааны газар) олон хүн түмэн амьтан (олон хүн, хүмүүс), есөн шидийн амьтан (а.янз бүрийн хүмүүс б.элдэв төрлийн араатан), олон амьтан (а.олон хүн б.олон араатан),
ан [нэр үг] хүнсний хувийн хэрэгцээнд зориулан алж ашиглах зэрлэг амьтан ан агнах (гөрөө хийх), ан хамгаалагч (ан амьтныг хамгаалах үүрэг бүхий хүн), ангийн хишиг (ан ав олзтой болсныг бэлгэдэж, ангийн эвэр, толгой, соёо, савар, хумс зэргийг авч хадгалдаг зан үйл), ан ав (хоршоо үг) (ан гөрөө), ан агнуур (хоршоо үг) (ан ав, ан гөрөө), ан амьтан (хоршоо үг) (агнаж ашиглах зэрлэг амьтан), ан амьтны сүрэг (нэг зүйлийн амьтад хоорондоо хэсэг хэсгээрээ зохилдон амьдрах сүрэг), ан араатан (хоршоо үг) (араатан амьтан), ан гөрөө (хоршоо үг) (авлах ан ав), ан гөрөөлөл (хоршоо үг) (ан гөрөө), ан гөрөөс (хоршоо үг) (алж агнах зэрлэг амьтан), ан шувуу (хоршоо үг) (ан ав).
ан [нэр үг] юмны хагарч үүссэн гав цав ан үүсэх (цав үүсэх, нүх үүсэх), газрын ан (цуурч хагарсан газрын цав), ан цав (хоршоо үг) (гав цав).
ан [нэр үг] ан сан (хоршоо үг) (санд мэнд, эмх замбараагүй).
ан [нэр үг] ан ааль (хоршоо үг) (зан ааль), ан зан (хоршоо үг) (ая зан).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.