Дайвар үг

дотуур [дайвар үг] гадуур гэдгийн эсрэг утга, дотор талаар хашааны дотуур (хашааны дотор талаар), гадуур дотуур (хоршоо үг) (а.гадна болон дотор б.ойр зуур) доторх дотуур бүрээс (цаваг), дотуур дэгээ (нэг хөлөө нөгөө бөхийн хөлийн дотуур оруулан гэдрэг унагах мэх), дотуур нүүр (ном, товхимол, сэтгүүлийн хавтасны дотор талын хуудас, эхний нүүр), дотуур хувцас (хувцасны дотуур өмсөх хувцас) харъяаны сургуулийн дотуур байр (сургуульд харьяалагдах оюутан, сурагчдаа суулгахад зориулсан байр) сэтгэл санаа, бодол дотуур санаа (хар амиа бодсон муу санаа), дотуур тамир (муу санаа, хувиа хичээсэн байдал).
дөнгөж [дайвар үг] арайхийж, чүү чамай дөнгөж дангаж (хоршоо үг) (арай ядан) ердөө зөвхөн дөнгөж гуравхан (ердөө гуравхан) тун саяхан, сая л хичээлээсээ дөнгөж тарах (хичээлээ тун саяхан тарах).
дуг [дайвар үг] унтах, зүүмэрглэх тэрхэн үе дуг хийх (хэсэгхэн зуур унтах, түр зуур унтах), дуг даг бүхий үе (үүрэглэн зүүрмэглэж буй үе).
дулс [дайвар үг] асч буй галын дөл залирах дулс дулс (галын дөл, оч дулалзах) түр гэрэлтэх байдал чийдэн дулс дулс хийх (чийдэнгийн гэрэл үе үе гэрэлтэх).
дунгуй [дайвар үг] бөгтөрч унах, тонгорцоглох байдал дунгуй хадах (тонгорцоглон бөмбөрөх) бөхийн мэх гар дунгуй хийх (гараараа дунгуй мэх хийх), сээрэн дунгуй хийх (нөгөө бөхийн биеийг өөрийн бие дээр татан авч эргүүлдэн хөмөрч унагаах).
дунд [дайвар үг] юмны голд, төвд дундаа нүхтэй (голдоо нүхтэй), төв дунд (хоршоо үг) (яг голд нь) хоёр юмны дунд, хооронд дундаа найдаж орхих (завхруулах) тухайн үйл өрнөх завсар, үргэлжлэл дунд зүүдэн дунд (ид зүүдэлж байх үе), нойрон дунд (унтаж байх үе), үгний дунд (ярианы завсар), явцын дунд (хэрэг явдлын үргэлжлэлд) (шилжсэн утга) хугацааны дунд орчим намрын дунд сар (намрын гурван сарын дундах нь), өдөр дунд (их үдийн үе), шөнө дунд (шөнө дүл) дээд биш, доод биш, хоорондын эх биш адаг биш дунд сургууль (ерөнхий боловсролын сургууль), дунд тушаалын дарга (дунд тушаалын түшмэл), дунд хуруу (гар, хөлийн таван хурууны дундах нь), дунд чөмөг (сүүж шаант хоёрын хоорондох чөмөг яс), хоёрын хооронд гурвын дунд (нэр төдий, ор төдий, дутуу алсан могой шиг, яаж ч болохгүй гэсэн санаа), дундыг баримтлах (аль нэг талд хэт үл хэлбийх) (шилжсэн утга) барагтайхан, тааруухан, хангамжгүй, төдий сайн биш дунд зэргийн хүчтэй мал (тэвээрэг тааруу авсан мал), сэтгэл дунд (сэтгэл төдий л ханамжтай биш), чанараар дунд (шилдэг сайн биш) сургалтанд хэрэглэж буй дүн, үнэлэлт дунд дүн (хангалттай дүн) дундуур дундыгаа дүүргэж,
дүлд [дайвар үг] эгнэгт, эрхбиш, харин ч.
дэгс [дайвар үг] харвах, буудах, шидэх зэрэгт оновол зохих байнаасаа дээгүүрдэж туссан нь дэгс буудах (буудахад оновол зохих зүйлээ онохгүй алдах) хэтрүүлсэн худал хуумгай худал дэгс ярих (хэтрүүлж худал хэлэх), дэгс яриа (худал яриа).
дэдгэ [дайвар үг] дэдгэр юмны нэгэнтээ хөдлөх байдал дэдгэ дэдгэ хийх (дэдгэр юмны олонтоо хөдлөх).
дээгүүр [дайвар үг] дээд этгээд, өндөрт дээгүүр өнгийх (дэд талаар өнгийх), дээгүүр нисэх (өндөрт нисэх) дээд зэрэг, дээд байгууллага дээгүүр тушаалтан (удирдах албан тушаалтан), дээгүүр доогуур (хоршоо үг) (дээд, доод албан газар, их бага эрх мэдэлтэн) өнгөн талаар зүлгэн дээгүүр (зүлгэний дээрээс), мөсөн дээр (мөсөн талбайд) (шилжсэн утга) ихэмсэг дээгүүр зантай (их зантай), дээгүүр санаа (том санаа), дээгүүр дэрэнхий (зан авир хөнгөн хуумгай).
дээгүүрх [дайвар үг] дээр, дээгүүр байгаа сүүн дээгүүрх өрөм (сүүнд хөвж тогтсон өрөм), ширээн дээгүүрх ном (ширээн дээр байгаа ном) дээд тушаалын, дээд газрын.
дээр [дайвар үг] дор гэдгийн эсрэг утга, дээд зүгт дээр нь тавих (юмны дээд талд нь тавих), дээр тэнгэр хол (дээшээ тэнгэр хол), зүлгэн дээр хэвтэх (зүлэгтэй газар хэвтэх), өвдөг дээрээс буудах (өвдгөөрөө сууж буудах), мөсөн дээр гулгах (мөсөн талбайд гулгах), хавтсан дээр (хавтасны нүүрэн талд), дээр
дээхнүүр [дайвар үг] арай дээгүүр дээхнүүр суух (арай дээгүүр суух).
дээш [дайвар үг] доош гэдгийн эсрэг утга, алив юмны дээр буй орон зайн өндөрлөг далайн төвшнөөс дээш (далайн төвшнөөс өндөр), дээш авирах (өөдөө авирах), дээш чиглэгдсэн хүч (өгсөх хүч), дээш харж хэвтэх (тэнгэр лүү харж хэвтэх), дээш доошдоош дээш (хоршоо үг) (өндрөөс нам, намаас өндөр тийш шилжин хөдлөх байдал) гол усны урсгал, уул хөндийн эх гол өгсөөд л дээшээ явах (голын урсгалын эхийг чиглээд явах) илүү цааш, доошгүй таваас дээш (тавын тооноос илүү).
дээшээ [дайвар үг] доошоо гэдгийн эсрэг, газрын өөдөө, тэнгэр тийш дээшээ мацах (өндөр өөд авирах), дээшээ авирах (өгсөн мацах), дээшээ харах (тэнгэр тийш харах), дээшээ хялар (харц нь аньсага тал руугаа сөлөр), дээшээ олийх (хүзүү сунган өлийх) хоймор тийш дээшээ суух (хоймор өөд суух) голын урсгал, уул хөндийн эх өөд дээшээ өгсөх (голын урсгалын эсрэг явах, уул хөндийн эх өөд өгсөх), дээшээ нүүх (гол, хөндийн эх өөд нүүх).
ёвхгос [дайвар үг] орой нь шовгос хийн хөдлөх ёвхгос ёвхгос хийх (ёвхгонох).
ёдог [дайвар үг] ёдго.
ёлор [дайвар үг] ёлойсон юмны хөдлөх байдал.
ер [дайвар үг] тодорхой мэдэгдэхгүй, огт, зүгээр ер дуулдаггүй (а.угаасаа сонсдоггүй б.огт дуулдаггүй), ер мэдэхгүй (огт мэдэхгүй), ер санахгүй (огт санахгүй), ер үзээгүй (огт үзээгүй), ер харагдахгүй (бараа нь үзэгдэхгүй, тодорхой харагдахгүй) (шилжсэн утга) хэрэв, харин, хэрвээ энгийн, жирийн, байдаг л ерийн айлтгах бичиг хуучир. (мэдээлэх зорилгоор тамга даралгүй айлтгасан бичиг), ерийн арга (энгийн арга), ерийн байдал (хэвшил зуршил болсон байдал), ерийн зүйл (хэвийн зүйл), ерийн найруулга (аливаа зүйлийн бичихэд дээд, доод найруулгын өнгө аяс оруулаагүй, үзэгдэл, үйл явдалд хандах сэтгэлийн онцгой өнгө аяс илэрхийлээгүй, үгийг шууд утгаар нь сонгосон найруулга), ерийн үзэгдэл (заншил, зуршил болсон үзэгдэл), ерийн хэллэг (жирийн хэллэг), ерийн хэмжээ (тогтсон хэмжээ), ерийн хүн (энгийн, жирийн хүн) ерөнхийдөө, тоймдоо ер нь зүйтэй (ерөнхийдөө зөв) үргэлж, угаасаа, ямагт ер байхгүй (огт байхгүй, үргэлж байхгүй), ер болдоггүй (угаасаа болдоггүй), ер сайн морь (хамар нь сартгар, уруул өмгөр, нүд бүлтгэр, бие бүдүүн, хавирга матархай ихтэй, сүвээ цухал, ташаа тэгшхэн, ясан сүүл урт, дөрвөн хөл бүдүүн, салтаа омруу агуу, бөгс сайхан морины шинж), ер ийм (угаас тийм), ерөөсөө тийм (дандаа тийм), ерөөс тийм (угийн тийм).
ерд [дайвар үг] ойрын үед, хавьд ерд үзэгдсэнгүй (ойр хавьд үзэгдсэнгүй).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.