Дайвар үг

гэлтгүй [дайвар үг] гэж хэлэлтгүй, гэж хэлэх хэрэггүй хэмээсэн санааг илэрхийлэх үг.
гэнэт [дайвар үг] санамсаргүй атал хоромхонд болох юм гэнэт асуух (огцом асуух), гэнэт баяжих (богино хугацаанд санамсаргүй баяжих), гэнэт дайрах (хоромхон зуур дайрах), гэнэт тохиолдох (санамсаргүй тохиолдох), гэнэт халагдсаны мөнгө (ажлын хариуцлага алдсанаас бус, байгууллагын дотоод үйл ажиллагаанаас шалтгаалан халагдсан хүмүүст олгодог мөнгөн тэтгэлэг), гэнэтийн аюул (цаг бусын аюул), гэнэтийн үзэгдэл (байгалийн ер бусын үзэгдэл), гэнэтийн үхэл (зуурдын үхэл), гэнэт цадвал гэдсэнд цөвтэй, гэнэт баяжвал насанд цөвтэй (зүйр үг) (алив зүйлийг хэр хэмжээнээс нь хэтрүүлбэл аюултай), гэнэтийн ханийг бүү итгэ, гэнэн хэргийг бүү тэтгэ (зүйр үг) (хүний мөс чанарыг танихгүйгээр итгэж болохгүй), гишүүтэй мод гэрэлгүй, гэнэтийн амраг жаргалгүй (зүйр үг) (амраг, нөхрөө сонгохдоо тодорхой хугацаанд зан зангаа мэдэлцэж сонгох хэрэгтэй).
гэнэтхэн [дайвар үг] гэв гэнэт, огт санамсаргүй байхад.
гялав [дайвар үг] юмны гэрэл жирэвхийн үзэгдэх нь гялав цалав хийх (жирэвхийн гялалзах), цахилгаан гялав хийх (цахилгаан гялас хийх) (шилжсэн утга) цэвэр, үзэмжтэй байх байдал гялав цалав болгох (гял цал болгох) (шилжсэн утга) хурдан гавшгай гялав цалав хийх (хурдан гавшгай хөдлөх).
дав [дайвар үг] хүн, амьтны гэнэт цочисхийх, чацавхийх дав хийн цочих (огцом агдгасхийн цочих), дав хийн эргэж харах (гэнэт маш цочин эргэж харах) хөнгөн гавшгай хөдлөх дав ч үгүй (ажиг ч үгүй), дав дув (хоршоо үг) (а.цочисхийх, тухгүй байх б.даруй, түргэн, шуурхай) сэтгэл тавгүй дахин дахин цочин хөдлөх дав дув гэх (байн байн түгшин цочих), дав дув хийх (тав тухгүй, үймрэн байх) түргэн дөхмийг бодох.
даг [дайвар үг] тувт, дандаа үргэлж даг малгай өмсөж явах (дандаа малгай өмсөж явах), даг үргэлж (хоршоо үг) (хэзээ ямагт) даг энүүгээр явах болов. (ярианы үг, хэллэг)
дагаар [дайвар үг] дагахаар санаа шулуудах дагаар орох (а.засаг, захиргаа нэгтгэх б.эв найрыг хичээн бууж өгөх).
дагуух [дайвар үг] дагуу байгаа зам дагуух айлууд (зам дагуу байгаа, замд ойр буусан айлууд), эрэг дагуух (гол, нуур, далайн эрэг дагуу байгаа).
дайван [дайвар үг] юмны хоёр тийш ганхан хөдлөх байдал.
далби [дайвар үг] ташуу цуулж хугалах, хэмхлэх байдал далби буух (гэнэт амархан далбирах), далби цохих (далбиртал цохих, хагалах).
далдуур [дайвар үг] далд байдлаар, нууц далдуур дайруулах (битүүгээр хатгасан үг хэлэх), далдуур муулах (нүүр тулан хэлэхгүй, ар хойгуур нь хүнд ховлох), далдуур үзэх (нууцаар, сэм үзэх), далдуур харах (а.нуугдаж харах б.нууцгай битүү хайрлаж явах), далдуур хорлох (нууцаар хор хүргэх), далдуур явах (а.хүний нүдэнд өртөхгүй явах б.нууцаар ханьлах).
дальс [дайвар үг] нэгэнтээ огцом хөдлөн цааш эргэх байдал дальс дальс хийх (байн байн цааш эргэх, хөдлөх).
дамтум [дайвар үг] хагас хугас, бүрэг бараг тамтум санах (бүрэг бараг санах).
дан [дайвар үг] ямагт, дандаа, үргэлж бүгдээрээ цөмөөрөө, тэр аяараа дан хуучин цэргүүд (бүгдээрээ хуучин цэргүүд).
дандаа [дайвар үг] үргэлж байнга, хэзээд ямагт дандаа болох (байнга болох), дандаа дурсах (үргэлж дурсах), дандаа санах (цаг ямагт санах) цөмөөрөө, бүгдээрээ дандаа найзууд (бүгдээрээ найзууд), дандаа танилууд (цөмөөрөө танилууд).
дараа [дайвар үг] хойно, хожим, сүүлд борооны дараа (борооны хойно, борооны сүүлд) хожим болох дараа өдөр (а.маргааш б.хожмын өдөр), дараа сар (ирэх сар) байн байн дахин дахин удаа дараа (хоршоо үг) (олон дахин, хэд хэдэн удаа) дэс, зэрэг, эрэмбэ дэс дараа (ээлж дугаар), ээлж дараа (дэс), дараагийн боть (үргэлжлэл боть), дараагийн дугаар (дараагийн ээлж).
дараах [дайвар үг] удаах, дараагийн дараах анги (дараагийн анги, бүлэг), дараах дүү (удаах дүү), дараах ээлж (ирэх ээлж) тэртээх, хойдох хорин жилийн дараах (хорин жилийн хойдох).
даруй [дайвар үг] удалгүй сааталгүй, тэр дороо даруй босох (тэр даруй босох) даруй очих (нэн түргэн очих), даруй явах (тэр дороо явах), даруй түргэн (хоршоо үг) (сааталгүй түргэн, шуурхай), дав даруй (хоршоо үг) (нэн хурдан, тэр дороо).
дахиад [дайвар үг] дахин давтан дахиад бичих (бичсэн зүйлээ ахиад бичих), дахиад хэлэх (давтан хэлэх), дахиад явах (а.хоёр дахиа явах б.буцаад явах).
дахин [дайвар үг] даяар, бүгдээр, нийтээр ази дахин (ази тив нийтээрээ), дорно дахин (дорно зүгийн нийт ард түмэн, газар нутаг), дэлхий дахин (даян дэлхий), европ дахин (европын улс, ард түмэн бүгдээрээ), өрнө дахин (өрнө зүгийн нийт ард түмэн, газар нутаг).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.