Үйл үг

дэдгэнэх [үйл үг] дэдэлзэх ааш авир тогтворгүй болох уурлан дэдгэнэх (уурлан бухимдах) гар, хөл салганах, чичрэх.
дэдгэрдэх [үйл үг] (хэтэрхий дэдгэр болох).
дэдийх [үйл үг] өмссөн хувцас хунар багадаж богинодох, түүний улмаас бие дэдгэр болох, дэдгэр харагдах.
дэдлэх [үйл үг] дэд болох, дэдэд орох, дэслэх.
дэдэлзэх [үйл үг] дэдгэр юмны байн байн хөдлөх.
дэлбийх [үйл үг] дэлбэгэр болох.
дэлбэглэх [үйл үг] тэргэнд хөллөсөн малыг хөтлөхгүй явуулах тэрэгний морийг дэлбэглэж сургах (түүчээлж сургах) тэрэг, онгоц, завь зэргийг мориор чирүүлэх онгоц дэлбэглэх (онгоцыг чирүүлэх).
дэлбэгнэх [үйл үг] дэлбэгэр юмны дэлбэг дэлбэг хөдлөх далбаганах.
дэлбэгэрдэх [үйл үг] хэтэрхий дэлбэгэр болох, дэлбэгэрийн учир зохисгүйдэх.
дэлбэлзэх [үйл үг] дэлбэгэр юмны дэлбэс дэлбэс хөдлөх дэлбэлзэн гүйх (ямар нэг зүйлээ дэлбэс дэлбэс хийлгэн гүйх) (шилжсэн утга) түхэлзэх, гадагш түхэг түхэг хөдлөх цээж нь дэлбэлзэх (цээж нь байдгаараа түхэлзэх).
дэлбэлэх [үйл үг] юмыг дотоод даралт, тэлэх хүчний үйлчлэлээр гэнэт хагалах, тэсрүүлэх бөмбөг дэлбэлэх (тэсрэх бөмбөгийг тэслэх), эслэх дэлбэлэх (хоршоо үг) (битүү зүйлийг өөрийнх нь дотоод даралт, шатамхай бодосын тусламжтайгаар эвдлэх, устгах) хага цохиж эвдэх мөс дэлбэлэх (мөс зад цохих), дэлбэлэх гийгүүлэгч (хэл шинжлэл)(уушгинаас гарсан хийг хэл, уруул зэрэг өгүүлэх эрхтэн хааж байгаад гэнэт нээхэд гарсан авиа), уур хэдий их ч цээжээ дэлбэлдэггүй (зүйр үг) (аливаа юм хэмжээнийхээ хирээр байдаг) морийг хөнгөрөөж хагсаалгүй унаж давхин оёг өвчин суулгах няцлах дэлбэлэх (хоршоо үг) (уралдааны морийг хагсаалгүй уралдуулж хэмхлэх) (этгээд үг хэллэг) юу ч үлдээлгүй хулгайлах айл дэлбэлэх (айлын гэрийг ухах, эд зүйлсийг нь хуу хамах) гааль дээр бараа таваар хураах. дэлбэлээч(ин) (нэр үг) дэлбэлэх ажил хийдэг хүн.
дэлбэрэх [үйл үг] бодос юмсын даралт, тэлэх хүчний үйлчлэлээр хагарах, тэсрэх бөмбөг дэлбэрэх (а.галт бөмбөг тэсрэх б.арьсан бөмбөг хагарах), галт уул дэлбэрэх (галт уулын халуун лав зад үсрэн оргилох), дэлбэрэх тэсрэх (хоршоо үг) (тэсэрч хагарах, зад үсрэх) (шилжсэн утга) хэвийн хэмжээнээс хэтрэхэд хүрэх, язрах, урагдах дэлбэртэл баяжих (эд зүйлээ багтааж шингээх газаргүй болтлоо баяжих), дэлбэртэл идэх (гэдсээ язартал идэх, хоолоо хэтрүүлэх), дэлбэртэл таргалах (арьсаа язартал таргалах), дэлбэртэл уурлах (байдгаараа уурлах), цөс нь дэлбэрэх (ихэд айх) дэлгэрэх, цэцэглэх сарнай цэцэг дэлбэрэх (сарнай цэцэг дэлгэрэх).
дэлбэх [үйл үг] хөллөгөөтэй тэргэнд морь, шар зэргийг нэмж зүтгүүлэх тэрэгний, хөллөгөөний малыг жолоодох, түүчээлэх морин тэрэг дэлбэх (морин тэрэг түүчээлэх, тэрэгний морийг хөтлөхгүйгээр жолоодон явуулах).
дэлбэчих [үйл үг] байн байн дэлбэрэх.
дэлбээлэх [үйл үг] цэцгийн дэлгэрэн гарах дэлбэ ургах.
дэлбээлэх [үйл үг] адуу, малыг дэлбэх, түүчээлэх жолоодох.
дэлгүүдэх [үйл үг] хэтэрхий дэлгүү болох.
дэлгэрэх [үйл үг] элбэг дэлбэг болох, таран түгэх өвчин дэлгэрэх (өвчин тархах), цагаан идээ дэлгэрэх (цагаан идээ элбэгших) өвс ногоо ургах цэцэг навч дэлбээ цоморлигоо дэлгэх цэцэг дэлгэрэх (цэцэг дэлбээгээ нээх) өрнөх, бадрах соёл дэлгэрэх (соёл өрнөн түгэх, мандах дэлгэрэх (хоршоо үг) (бадран дэлгэрэх).
дэлгэх [үйл үг] тэнийлгэх, толийлгох, сарвайлгах далавчаа дэлгэх (далавчаа тэнийлгэх), хана дэлгэх (хана тэнийлгэх) олон юмыг тараан байрлуулж тавих хаалттай битүү юмыг нээх, онгойлгох хаалга дэлгэх (хаалга онгойлгох), цонх дэлгэх (цонх нээх) үлэмж ярих, хүүрнэх яриа дэлгэх (яриа өрнүүлэх), олон үг дэлгэх (дэмий чалчих) өрөх, тавих уудлах, илчлэх паянг нь дэлгэх (паянг нь илчлэн хэлэх), үүх түүхийг нь дэлгэх (намтар түүхийг нь уудлан ил болгох) ярах, задгайлах.
дэлдгэнэх [үйл үг] дэлдгэр юмны үргэлжлэн хөдлөх чих нь дэлдгэнэх (чих нь дэлдэлзэх) хүний долингорлон, зуйгуур ялгам ааш авир гаргах дэлдгэнэх долдгонох (хоршоо үг) (тал талд нь гарч, урдуур хойгуур нь гүйж тал засан бялдуучлах.

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.