Тоглоом

даам [тоглоом] шатрын хөлөг дээр цагаан, хараар тэмцэн тоглох хөлөгт тоглооом даам нүүх (даам тоглох), даам тавих (даам нүүх), даам тоглох (даамдах), жаран дөрвөн буудалт даам (өрнө зүгийн нэг зүйл хөлөгт тоглоом), зуун буудалт даам (зуун буудал бүхий хөлөгт тоглоом), даамны аварга (даамны тэмцээнд түрүүлж, үнэмлэхүй амжилт гаргасан хүн), даамны тэмцээн (шилдэг сайн даамчныг шалгаруулах тэмцээн), даамны хөлөг (даам нүүх хүснэг бүхий тавиур), шатар даам (хоршоо үг) (дөрвөлжин хөлөг дээр цагаан, хараар тэмцэн тоглох хөлөгт тоглоом) даамдахдаа өрсөлдөгчийнхөө буудлын захад хүрч, хол алгасан нүүх эрхтэй болсон даам даам болох (даам тавихад нэгний хүү нь нөгөө этгээдийн захад хүрч чадсан учир нүд алгасан хол нүүх эрхтэй болох), даам гарах (даамын хүүгээр хол нүүх эрхтэй болох), даам идэх (хол алгасан нүүх эрхтэй болсон даамын хүүг идэх).
даамдах [тоглоом] даамаар тоглох, даам тавих даамдах дуртай (даам тоглох сонирхолтой).
данхай [тоглоом] шагай зэргээр наадахад хожигдож, дахин өрөхөд харьцах тоонд хүрэхгүй боловч нэгэн удаа тооцож тоглох нь.
данхайцах [тоглоом] шагай тоглох үед хожигдож байгаа хүний гаргах шагай тоондоо хүрэхгүй бол байгаа шагайнхаа тоогоор хувь нийлүүлж дахин тоглох.
донго [тоглоом] монгол үндэсний оноо цохих нэг зүйл наадгай.
дугуйцах [тоглоом] дугуйран зогсож наадах тоглоом.
дэмбээ [тоглоом] аялгуулан хэлж, хуруу гарган таалцах нэг зүйл тоглоом хуа дэмбээ (хоршоо үг) (дуу аялуулан арван хуруугаар тоо таалцах нэг зүйл тоглоом).
ёоз [тоглоом] даалууны хоёр нүхтэй мод ёоз доржийн хөдөөнөөс, ёнзон хамбын гадаанаас (даалууны гуншин).
ёозлох [тоглоом] даалуугаар тоглоход ёоз гаргах.
жаа [тоглоом] даалуугаар наадахад гурав, зургаан модыг хос болгож тоглох тоглоом давхар жаа (гарын арван модоо хоёр гартаа тав таваар нь аваад хооронд нь холихгүй тоглох, гурван хүний тоглоом), дан жаа (хоёр хүн халз тоглох) оролцох, хамаарах үйл миний мэдэх дангийн жаа биш байна. (ярианы үг, хэллэг)
жаалах [тоглоом] (даалуугаар жаа нийлүүлж наадах жаалах наадах (жаа нийлүүлж тоглох).
жаахандай [тоглоом] үндсэн найман аргатай, эргэдэг оньстой, таван модноос бүтдэг монгол ардын уламжлалт оньсон наадгай.
жирх [тоглоом] монгол үндэсний нэг зүйл тоглоом, буга.
жирэг [тоглоом] наян хоёр цахыг хоёр хүн адил тоогоор хуваан барьж хөлөгт тавьж наадах нэг зүйл наадмын нэр, тусгай хөлөгт хорин дөрвөн цах тавьж наадах ийм хоёр зүйл бий бугын жирэг (тус бүр гурав гурван хүүг хөлгийн есөн буудлын аль нэгэнд ээлжлэн тавьж, зураасны дагуу нэг буудлаар нүүсээр гурван хар, эсвэл цагаан хүүг нэг зураасны дагуу түрүүлж, цувуулан тавьсан нь хождог хөлөгт тоглоом), энгийн жирэг (арван гурван буудалт хөлөгтэй, тус бүр зургаан хар, цагаан хүүгээр тоглодог хөлөгт тоглоом), жирэг тавих (шатрын хөлөг дээр цахаар тоглох).
жирэгдэх [тоглоом] жирэг тоглох.
жирэглэх [тоглоом] жиргээр тоглох, жирэг тавих жирэг жирэглэх (жирэг тоглох).
жэргэ [тоглоом] тусгай хөлөг дээр нааддаг монгол үндэсний наадам дааган жэргэ (тус бүр арван хоёр чулуугаар тусгай хөлөг дээр бугын жэргэ наадахтай адил нааддаг монгол үндэсний наадам).
зоргол [тоглоом] монгол ардын уламжлалт оньсон наадгай гадна төрх нь буга наадгайн нэг төрөл болох зорголтой адил тул ийнхүү нэрлэдэг буга наадгайн нэг хэлбэр, хоёр хүн наадах бөгөөд нэг нь дөрвөн буга, нөгөө нь жаран дөрвөн нохой авч, халзан буга наадгайн журмаар тоглоно.
зургаадай [тоглоом] ардын хөлөгт наадам талцаж хөлөг дээрээ жэргэ болгох зорилгоор гурав, гурван чулуу ээлжлэн тавьж нүүдэг.
зуутах [тоглоом] олуул нааддаг шагайн дөрвөлж наадмын нэг хувилбар зуун оноо авсан нь түрүүлдэг.

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.