Нэр үг

яйшин [нэр үг] машин, тэрэгний дугуйн голыг аралтай нь холбож бэхлэх хэрэгсэл тэрэгний яйшин (тэрэгний бэхэлгээний мод).
ял хууль. [нэр үг] улсын цааз хууль, олон нийтийн хэв журмыг зөрчсөн үйл хэрэг болон түүнийг үйлдсэн гэм буруутай этгээдэд ноогдуулсан шийтгэл алах ял (егүүтгэх, үгүй хийх шийтгэл), хорих ял (хорьж цагдах шийтгэл), ял нөмөргөх хууль. (хэрэг хийгээгүй хүнийг ялд унагах гэж оролдох), ял торгох (гэмт хэрэг үйлдэгсдэд мөнгөн шийтгэл ногдуулах), ял тохох (ял тулгах), ял төлөвлөх (ял үйлдсэн хэрэгт нь тохирох шийтгэлийг урьдчилан тогтоох), ял тулгах (үйлдсэн гэмт хэргийг нь тулган хүлээлгэх), ял унагахял ногдуулах (гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдэд зохих шийтгэлийг ногдуулах), ял хийх (а.хууль цаазад эрсдэх гэмт хэрэг гаргах б.гэмт хэрэг үйлдэгсдэд шийтгэл ногдуулах), ял хүлээх (а.хийсэн хэргээ хүлээх, үйлдсэн гэмт хэргээ илчлэн гаргах б.ногдуулсан ялыг зөвшөөрөх), ял хэлтрүүлэх (ногдсон шийтгэлийг өршөөж уучлах), ял шийтгэх (шийтгэл ногдуулан хүлээлгэх), ял эдлүүлэх (ногдуулсан шийтгэлийг биеэр эдлүүлэх), ял баа (хоршоо үг) (шийтгэл, гэсгээл), ял буруу (хоршоо үг) (зэм буруу), ял гэсгээлт (хоршоо үг) (гэсгээл цээрлэл), ял зэмлэл (хоршоо үг) (шийтгэл зэм), ял нүгэл (хоршоо үг) (шийтгэл, нүгэл), ял осол (хоршоо үг) (осол, эндэгдэл), ял торгууль (хоршоо үг) (торгууль төлбөр), ял төлбөр (хоршоо үг) (төлбөр торгууль), ял хариуцлага (хоршоо үг) (шийтгэл хариуцлага), ял цээрлэл (хоршоо үг) (ял шийтгэл, ял гэсгээл), ял шийтгэл (хоршоо үг) (хэрэг хийсэн хүнд тухайн гэмт үйлдэлд нь тохируулан өгөх гэсгээл), ял шийтгэл эдлэх (нийгэмд аюултай гэмт хэрэг үйлдсэн этгээд, шүүхийн оноосон албадлагыг биеэр гүйцэтгэх), ял янх (хоршоо үг) (шийтгэл цээрлэл). ялаа(н) (амьтан судлал) хос далавчит шавжуудын нийт нэр, төрөл зүйл маш олон ялааны цохиур (ялаа цохих юм), ялаа батгана (хоршоо үг) (хос далавчит шавжуудын ерөнхий нэр) ялаа шумуул (хоршоо үг) (хос далавчит, хатгадаг, хатгадаггүй шавжнуудын ерөнхий нэр), ялаа баригч (амьтан судлал) (болжморын язгууурын нэг зүйл шувуу, шавж иддэг учраас ашигтай), ялаан цэцэг (ургамал судлал) (улаан хүрэн хальс бүхий үндэстэй, халбаган хэлбэрт навчтай олон наст өвслөг ургамал, бүхэл өвс нь эмд орно), ялааны хор (а.(ургамал судлал) цайвар толбо бүхий улаан малгайтай нэг зүйл хорт мөөг, үүгээр ялаа хордуулах хор хийдэг ял хор б.ялаа устгах, хордуулах нэг зүйлийн хор).
ялаг [нэр үг] ялаг талаг (хоршоо үг) (ор мөр, ор сураг), ялаг талаггүй (ор мөргүй, ор сураггүй).
ялагдагч [нэр үг] ялагдаж дийлдсэн тал.
ялагдал [нэр үг] ялагдах, дийлдэх үйлийн нэр ялагдал хүлээх (ялагдсанаа хүлээн зөвшөөрөх).
ялагч [нэр үг] ялах үйлийн эзэн, ялсан хүн тэмцээний ялагч (тэмцээнд түрүүлсэн, ялсан хүн).
ялалт [нэр үг] ялах үйлийн үр дүнг заасан нэр ялалтын баяр (ялж дийлсэний баяр) хүссэн, зорьсон зүйлийн нь биелэлт, амжилт ялалтанд хүрэх (амжилтанд хүрэх), тэмцээний ялалт (тэмцээнд ялж дийлсэн, түрүүлсэн нь), хувьсгалын ялалт (хувьсгалын сайн үр дүн),
ялам [нэр үг] ялам мод (ургамал судлал) (навчаар нь хүр хорхой тэжээдэг, үрийг нь иддэг нэгэн зүйл мод),
ялам [нэр үг] ялам бялзуухай (амьтан судлал) (нэг зүйл шувуу).
ялангуяа холбоо. [нэр үг] аливаа зүйлийн дотроос онцгойлж заах, хэлэхэд хэрэглэх үг нэн ялангуяа (нэн онцгойлон хэлэхэд).
ялбага [нэр үг] тарваганы ялбага (тарваганы дотор махаар хийсэн хоол, таташ).
ялбархай [нэр үг] шалзархай, ялзархай, улбархай гар хөл зэргийн, шалбарч хэгзэрч гэмтсэн хэсэг, шалбархай.
ялбас [нэр үг] ялбас далбас (ийш тийш гэнэт хөдлөх байдал), ялбас далбас хийн зайлах (ийш тийш гэнэт бултан зайлах), ялбас далбас хийсэн итгэлгүй хүн (энд тэндгүй үсчсэн итгэж боломгүй хүн), ялбас далбас хийх (ийш тийш гэнэт хөдлөх), ялбас хийх (морь мал зэргийн айж цочисноос гэнэт зайлан хөдлөх).
ялгаа [нэр үг] ялгавар, юмс, үзэгдлийн хоорондын зөрөө, ондоо шинж чанар сайн муугийн ялгаа (сайн муу хоёрын ялгавар, ялгагдах шинж чанар), ялгаа нь юу вэ (юугаараа ялгагдах вэ), ялгаа зааг (хоршоо үг) (ялгаа, ялгавар) юмыг төрөл ангиар ялгаварлаж нарийн тодорхой хийсэн ялгал.
ялгавар [нэр үг] аливаа юмны салган ялгаж болох бэлгэ тэмдэг, шинж чанар өнгө зүсмийн ялгавар (өнгө зүсмийн ялгаа, ялгарах байдал), үзэл онолын ялгавар (үзэл онолын ялгаа, зөрөө) (математик, тооны ухаан) нэг тооноос нөгөө тоог хасаад үлдсэн нь.
ялгаварлал [нэр үг] ялгаварлах үйлийн нэр, ялгаварлах нь.
ялгагч [нэр үг] хуучир. албан хэрэг шийтгэх хүн ялгагч түшмэл (хэрэг шийтгэх түшмэл) ялгах үйлийг гүйцэтгэгч хүн ба юм, техник архивын материалыг ялгагч (архивын материалыг ялгадаг хүн), үр тариа ялгагч машин (үр тариа ялгах машин).
ялгадас [нэр үг] хүн, амьтны бие махбодоос ялгаран гадагшлах зүйлс.
ялгал [нэр үг] ялгах үйлийн нэр ялгал ангилал (хоршоо үг) (ангилан ялгах нь), ялгал салгал (хоршоо үг) (ялган салгах нь) юмны тусгаарлан салгаж болох шинж тэмдэг төрөл ялгал (хоршоо үг) (төрөл ялгаа), тийн ялгал (хэл шинжлэл)(нэр үгийг хувилгах нөхцөл).
ялгалга [нэр үг] хуучир. зөв бурууг тайлбарлан гаргасан үг, бичиг зохиол юмыг сайн муу, анги бүлэг, зэрэг дэвээр ялган ангилах ажиллагаа.

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.