Нэр үг

дайлагч [нэр үг] идээ ундаар зочлогч.
дайлал [нэр үг] дайлах үйлийн нэр байлдал дайлал байлдал (хоршоо үг) (байлдаан тулалдаан).
дайлал [нэр үг] зочлон дайлах (үйл үг)
дайлалдаан [нэр үг] байлдаан, тулалдаан дайлалдаан болох (хатгалдсан тулаан болох), байлдаан
дайлга [нэр үг] дайвар дайлга ачаа (дайвар ачаа), дайлга дайх (хүнээр дайвар өгч явуулах).
дайлга [нэр үг] дайллага, цайллага дайлга болох, дайлга хийх (дайллага зохион байгуулах).
дайллага [нэр үг] хүнийг идээ ундаагаар хүндэтгэн зочлох ёслол дайллага болох (идээ, ундаагаар хүндэтгэл үзүүлэх), дайллагын танхим (зочныг дайлах танхим), дайллага цайллага (хоршоо үг) (идээ ундаагаар хүндэтгэн зочлох үйлийн нэр) идэшлүүлэг.
дайн [нэр үг] улс хоорондын болон нийгмийн бүлгүүдийн хоорондох зохион байгуулалттай зэвсэгт мөргөлдөөн дайн гарах (дайн дэгдэх), дайн дуусах (энх амар цаг ирэх), дайн дэгдэх (дайн эхлэх), дайн зарлах (а.дайтах болсоноо албан ёсоор нийтэд мэдээлэх б.(ярианы үг, хэллэг) (муудалцах), дайн өдөөх (дайныг сэдэх), дайн хийх (дайтах, тулалдах), дайны аюул (дайнаас үүдэх хор хөнөөл), дайны байдал (дайны хийгээд байгалийн аюул гамшиг гэх мэт онцгой хүнд нөхцөлд төр, засгийн дээд байгууллагын шийдвэрээр улс орон даяар болон түүний зарим хэсэгт тогтоодог онцгой журам), дайны бодлого (дайныг ялалтад хүргэх, өөрт ашигтайгаар дуусгах стратеги), дайны гал (дайны өрнөл), дайны голомт (дайны хамгийн хор, ширүүн тулаантай хэсэг), дайны зам (а.дайн болж өнгөрсөн талбар б.аливааг дайн, хүчирхийллээр шийдэх бодлого), дайны сүлд (байлдаж буй этгээдийг ивээн хамгаалагч сүлд), дайны талбар (дайн тулаан болж буй газар), дайны төлөөс (шударга дайнд ялагдсан этгээд дайны хор хохирлыг барагдуулах арга, хэлбэр), дайны хөл (дайны уршгаар үүдсэн хор хөнөөл, үймээн самуун), дайны шарх (а.дайн тулаанд оролцож авсан шарх б.дайнаас гарсан хохирол), шударга дайн (ард түмнийг ангийн болон нийгмийн дарлалаас чөлөөлөхөд чиглэгдсэн дайн), шударга бус дайн (аливаа дарангуйлал, мөлжлөг, ноёрхлыг бататгах, хамгаалах дайн), аян дайн (аль нэг этгээдийн эсрэг удаан үргэлжилсэн байлдаан), дайн байлдаан (хоршоо үг) (дайн тулаан), дайн дажин (хоршоо үг) (дайн тулаан, үймээн самуун), дайн дайсан (хоршоо үг) (өштөн дайсан, үймээн самуун), дайн дууссаны хойно цэрэг хэрэггүй, гол гарсны хойно гүүр хэрэггүй (зүйр үг) (хэрэглэж өнгөрсний дараа тусыг умартах), дайн үзээгүй хөвгүүн баатар, даяг үзээгүй банди баатар (хүнд хүчир, аюул гамшгийг мэдээгүй байхад зоригтой байдаг) дайсан дайнаа дарж, дархан цолоо дуудуулах (дайснаа дийлэн дарж, алдар цуугаа мандуулах), дайнаа ирэхэд дариа нухах (зүйр үг) (бэлтгэлээ базаахгүй байсаар хугацаа давхцуулан хийх).
дайр [нэр үг] мөсөн голын хөдөлгөөнөөс шууд шалтгаалан үүсдэг хурдас бүрэлдэхүүн нь шаварлаг хурдсаас эхлэн үхэр чулуу хүртэл олон янз бай(дагавар үг)
дайрагч [нэр үг] дайрах үйлийг үйлдэгч дайсан руу довтлогч дайрагч онгоц (эсрэг талын онгоцыг устгагч байлдааны хөнгөн онгоц).
дайрал [нэр үг] дайран халдах үйлийн нэр дайрал үг (бусдад халдан хэлдэг үг) нийгмийн аль нэгэн хөдөлгөөн, нам, бүлэглэл, түүний удирдагчид, тодорхой төлөөлөгчийг зориуд шоглон шүүмжилсэн зохиол.
дайралт [нэр үг] дайрах үйлийн үр дүнг заасан нэр байлдаанд эсрэг тал руу давших гэнэтийн довтолгоо, давшилт дайралт эхлэх (довтолгоон эхлэх), дайралтанд бэлтгэх (дайрах довтлох бэлтгэлийг базаах), дайралтанд орох (дайрч буй тал түрхрэн хөдлөх).
дайрга [нэр үг] хүн, малын хөлд садаа болохуйц сул чулуу зэрэг зүйл дайрга болох (саад, бартаа болох), дайрга зайлуулах (саад, төвөг болсон сул чулууг зайлуулах).
дайрлага [нэр үг] дайрах үйлийн нэр (шашны нэр томьёо) далдын муу юмны хорлол шалтгаангүйгээр цочмог өвчин хүрэх дайрлага дайрах (а.үхэл, өвчин зовлонгийн далд шалтгаан тохиох б.гэнэт үхэх) голдуу нас гүйцсэн бүдүүн хонинд тусах нэг зүйл өвчин дайрлага тусах (хонь учир шалтгаангүй гэнэт саа өвчин тусах, гэнэт үхэх) доромжлол.
дайс [нэр үг] ороох боох оосорт зориулан хийсэн нарийн зурвас нэхмэл дайс бүс (бүслэхэд зориулсан нэхмэл бүс), дайс оосор (нэхмэл нарийн оосор).
дайсагнагч [нэр үг] дайсагнах үйлийг үйлдэгч дайсагнагч анги (хар буруу санан, хорлохыг бодогч хэсэг) халгаатай, төвөгтэй байх).
дайсагнал [нэр үг] дайсагнасан үйл ажиллагаа.
дайсан [нэр үг] өшөө хорслоос үүдэн эвлэршгүй эсэргүүцэж байгаа эсрэг этгээд ангийн дайсан хуучир. (анги нийгмийн ялгаа, зөрчлөөс үүсэн дайсагнасан этгээд), дайсны тагнуул (сөргөлдөгч этгээдээс тагнан туршихаар ирсэн тагнуул), дайсан хулгай (хоршоо үг) (далдуур нууцаар дайсагнан хорлогч), өштөн дайсан (хоршоо үг) (өш хонзон төрүүлэгч этгээд), дайсны дэргэд амрагаа бүү магт, амрагийн дэргэд дайснаа бүү нуу (зүйр үг) (дайсанд сэрэмж, нөхөрт итгэл чухал) байлдаж байгаа нөгөө этгээд хор хөнөөл учруулагч малын дайсан (а.малд халгаатай зүйл б.чоно) халгаатай сөрөг зүйл дайсан болох (эвдлэх, муутгах хүчин зүйл үүсэх).
дайсан [нэр үг] дайсан тэнгэр (шашны нэр томьёо) (дайчин тэнгэр морь унаж, нум сум агссан, жад барьсан дайчин эрийн дүртэй, дайн тулааны үед цэрэг эрсийн зүрх зоригийг нэмж, ялалт авчирдаг тэнгэр).
дайтал [нэр үг] өнгөрсөн болон өдгөөгийн дайн тулалдааныг үзүүлэхдээ түүхэн тодорхой үйл явдлыг яг болж буйгаар дүрслэн, мөн чанарыг нь гарган үзүүлэхэд чиглэсэн дүрслэх урлагийн төрөл.

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.