Үйл үг

шөрмөсжих [үйл үг] шөрмөс мэт болох өсч торнин булчин шөрмөс суух.
шөрмөслөх [үйл үг] мал амьтны төхөөрсөн махаас шөрмөсийг нь ялгаж авах (шилжсэн утга) чийрэг чадалтай болох тэвчээр заан зүтгэх.
шөрмөсрөх [үйл үг] шөрмөс мэт байдалтай болох.
шөрмөстөх [үйл үг] шөрмөстэй болох. шөрөг (шөргөн) (тэмдэг нэр) дээд талд нь шовх үзүүр гарган хийсэн сараалж хашаа хайс шөргөн хашаа (сараалжин хашаа), хашаа шөрөг (хоршоо үг) (шөргөн хашаа) эхийг нь хөхүүлэхгүйн тулд, төл малын хамарт уяж торгох, шор бүхий хэрэгсэл тугалын шөрөг (эхийг нь хөхүүлэхгүйн тулд тугалын хамарт бэхлэсэн зүйл).
шөрөгдөх [үйл үг] юмыг шөргөөр хатгах.
шөрөглөх [үйл үг] юманд шөрөг хийх, шөрөгтэй болгох.
шөрх [үйл үг] шөрөг.
шөрхлөх [үйл үг] шөрөглөх.
шувтайлгах [үйл үг] шувтан болгох, шувтгар болгох.
шувталгах [үйл үг] юмыг доош болгох, тайлуулах дээлийг нь шувталгах (дээлийг нь тайлуулах).
шувталзах [үйл үг] шувтгар юмны шувтас шувтас хөдлөх.
шувтандах [үйл үг] хэтэрхий шувтан болох.
шувтганах [үйл үг] шувтгар юмны шувтга шувтга хөдлөх.
шувтгардах [үйл үг] хэтэрхий шувтгар болох.
шувтлах [үйл үг] юмыг нэвтлэн туулах, цоолж нүх гаргах нэвтлэх шувтлах (хоршоо үг) (эд зүйлийг нэвт цоолох), шувтлах цоолох (хоршоо үг) (эд зүйлд нүх гаргах) дуусгах, шувтаргах ажлаа шувтлах (ажлаа дуусгах).
шувтлах [үйл үг] хүний өмд хувцсыг тайлах өмдөө шувтлах (өмссөн өмдөө тайлах) малын арьсыг хуулж авах арьсыг нь шувтлах (төхөөрсөн малын арьсыг өвчиж авах), ял шувтлах (ялыг нь цагаатгах), шар шувтлах (лам байсан хүн хар болох).
шувтрах [үйл үг] ажил үйл, хэрэг явдал дуусах, барах төгсгөл болох баяр наадам шувтрах (баяр наадмын үйл ажиллагаа дуусах), ажил шувтрах (ажил дуусах), өр төлбөр шувтрах (өр төлбөр барагдах), хэрэг шувтрах (хэрэг эцэслэх) юмны гадуур өмсгөсөн, угласан юмны тайлагдан сугарах өмд нь шувтрах (өмд нь сугарах), уяа шувтрах (уяа тайлагдах) гараар атгасан, чимхсэн юмыг алгуур гулгуулан илэх, шавхрах гэзгээ шувтрах (гэзгээ гараараа хавчин уртааш нь алгуур шавхрах), сахлаа шувтрах (сахлаа гараар атган, алгуур илэх), хөлсөө шувтрах (хөлсөө арчих), хосыг нь шувтрах (а.ихэд хашраах б.хонжих) юмыг нэвт туулах, цоолж нэвтрэн гарах харвасан сум гөрөөсийг шувтран гарах (харвасан сум гөрөөсний биеийг нэвтлэн гарах), нэвтрэх шувтрах (хоршоо үг) (нэвт орж цоолох).
шувтрах [үйл үг] юмны доторх зүйлийг гараар хавчин шахаж гаргах гэдэс шувтрах (төхөөрсөн (алсан) малын гэдсийг гар хуруугаар шахан хавчиж, доторхийг нь гаргах), хөх шувтрах (хөхийг гараар хавчин шахаж, доторх сүүг нь гаргах).
шувтчих [үйл үг] дахин дахин шувтлах. шувуу(н) (амьтан судлал) өд өрөвлөг жигүүртэй, өндөглөж үрждэг, бүлээн цуст, сээр нуруут амьтан, төрөл зүйл маш олон шувуу буцах (намар болж усны шувууд дулаан орон руугаа эгэн явах), шувуу нисэх (шувуу агаарт хөөрөн одох), шувуу судлаач (шувуу судлалд мэргэжсэн хүн), шувуу судлал (шинжлэх ухаан) (амьтны аймгийн судлалын дотроос тусгайлан шувууны аймгийг ялган судлах ухаан), шувуу тэжээх (шувууг гаршуулан тэжээж үржүүлэх), шувууны аж ахуй (гэрийн шувууг үржүүлэх, өсгөх аж ахуйн салбар), шувууны мөр (шувууны хөлийн ором), шувууны таарцаг (шувуу хийж агуулах сав), шувууны үүр (шувууны, өндөг, ангаахайдаа зассан оромж), шувууны чуулган (намар цагт, шувууд олноороо нэг дор цугларах нь), гэрийн шувуу (гэршүүлсэн шувуу), жигүүртэн шувуу (жигүүр бүхий амьтад), зэрлэг шувуу (тэжээвэр биш, хээрийн шувуу), лам шувуу (ангир), махчин шувуу (махаар хооллодог шувуу), нуурын шувуу (нууранд амьдардаг шувуу), нүүдлийн шувуу (дулаан оронд өвөлжөөд, төрсөн нутагтаа ирж өндөглөдөг шувуу), тэжээмэл шувуу (гаршуулсан, гэрийн шувуу), усны шувуу (усанд амьдардаг шувуу), цаасан шувуу (тоглоом) (цаасаар шувуу мэт дүрс хийж утсаар уяад салхинд нисгэн наадах тоглоом), ав шувуу (хоршоо үг) (шувуугаар агнах ан), нохой шувуу (хоршоо үг) (амьтан), ангир шувуу (амьтан судлал) (голдуу гал шар өнгөтэй, усанд умбах хөвөхдөө чадамгай, задгай ус бүхий газар, цаг агаар сэлгэн нутаглах шувуу лам шувуу), бор шувуу (амьтан судлал) (нүд улаавтархан, хошуу болоод толгой, сүүл харавтар, цагаан чандартай, нэг зүйл болжмор), жив шувуу (амьтан судлал) (бэгбаатар, бүгээхэй), шар шувуу (амьтан судлал) (жигүүр болоод хошуу богино, өдөн чихтэй, өд нь нягт бөгөөд хөндлөн харавтар судалтай, шөнө явдаг, махчин шувуу), шувуун зангуу (ургамал судлал) (нэг зүйл зангуу), шувуун нударга (ургамал судлал) (ууланд ургах, үндсээр нь гурил хийж иддэг, нэг зүйл навчирхаг ногоо), шувуун онгоц (хамар шуумгай, хойд тал нь тэгш хэлбэртэй усны онгоц),
шувуулах хуучир. [үйл үг] харцага, бүргэд зэрэг хүчтэй шувуудыг тэжээн бойжуулж ан амьтдыг бариулах шувуугаар ан хийх.

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.