Үйл үг

шилгэтэх [үйл үг] чичрэх, салганах, дагжих.
шилгээх [үйл үг] морь малын биеэ сэгсэрхийлэх морь шилгээх (морь биеэ сэгсэрхийлэх) хүний хүзүүгээ хөдөлгөн сажих хүзүүгээ шилгээх (хүний хүзүүгээ хөдөлгөх) юмыг сажиж сэгсэрхийлэн хөдөлгөх үнс шилгээх (тулга болон зуухан дахь үнсийг хөдөлгөн авах).
шилжих [үйл үг] юмны уг байсан газраасаа өөр тийш болох, нэгээс нөгөөд очих, хөдлөх шилжих хөдөлгөөн (юмны нааш цааш очих, суурьших хөдөлгөөн), шилжиж ирэх (өөр газар нүүн ирэх), анхаарал нь шилжих (анхаарлаа өөр зүгт хандуулах), хотоос хөдөөд шилжих (хот суурин газраас хөдөө очиж суурших) юмс үзэгдэл хувьсан хөгжиж нэг шатнаас нөгөөд хүрэх үгийн утга шилжих (үгийн үндсэн утгаас гадна салбарласан олон утга гарах).
шилжүүлэх [үйл үг] нэг газраас нөгөө газар аваачих илгээх шүүхэд шилжүүлэх (шүүхийн байгууллагаар шийдүүлэхээр болгох).
шиллэх [үйл үг] уулын хяраар явах уул шиллэн явах (уулыг хярлан явах).
шиллэх [үйл үг] юманд шил тохируулж хийх зургийн жааз шиллэх (зургийн жаазанд шил хийх), цонх шиллэх (цонхонд шил хийх).
шиллэх [үйл үг] юманд шил хийж бэхлэх хаалга шиллэх (хаалганд шил хийж бэхлэх), шүүгээ шиллэх (шүүгээний нүдэнд шил хийж бэхлэх).
шилмүүстэх [үйл үг] шилмүүстэй болох, модонд шилмүүс ургах.
шилмэлзэх [үйл үг] шүлс савируулан хүсэх, шунах.
шилрэх [үйл үг] ингэ, үнээ зэргийн ботголох, тугаллах болсон үедээ ижил сүргээсээ салж явах ингэ шилрэх (ботголох дөхсөн ингэ сүргээсээ салж одох).
шилтгэнэх [үйл үг] элэгсэг найртай зан байдал гаргах.
шилтэх [үйл үг] юмны хөө ис хагтаж хатуурах, шүлтэх данхны дотор шилтэх (данхны дотор тал цайны идээнд хагтаж хатуурах), тогоо шилтэх (тогооны хөө хагтаж хатуурах).
шилхрэх [үйл үг] хүний нүүр хавдсан мэт хөөнгөтөх, сэлхрэх.
шилч [үйл үг] шилээр юм хийхдээ дадамгай хүн.
шилэгдэх [үйл үг] олны дотроос ялгагдах, сонгогдох шилэгдэн үлдэх (сонгогдон үлдэх).
шилэмдэх [үйл үг] юманд шилэм тэмдэг тавих арьс шилэмдэх (арьсан шилэм тэмдэг тавих), нэхий шилэмдэх (нэхийнд шилэм тэмдэг тавих) шүлсдэх, норгох эд юмыг бага зэрэг чийглэх, дэвтээх.
шилэргэх [үйл үг] дөжир нөр тэнэж явах шилэргэн явах (тэнэж одох) хээлтэй малыг зугтаалган алдах ингэ шилэргэх (ингэ шилрүүлэх).
шилэх [үйл үг] олны дотроос маш сайныг нь сонгон авах шилэн авах (олон юмнаас сайныг нь сонгон авах), шилэн сонгох (сайныг нь авах), хонь шилж суурилах (хонь сонгон авч суурь байгуулах), голох шилэх (хоршоо үг) (үл тоох, шилж чамлах), шилэх сонгох (хоршоо үг) (сайныг нь сонгож авах).
шилээвэрдэх [үйл үг] шилээврээр гал засах, сэргээх шилээврээр цохих, жанчих.
шилээгүүр [үйл үг] шилээвэр.

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.