Нэр үг

матал [нэр үг] модны үндсээр хийсэн эдлэл матал сав (модны үндсээр хийсэн сав).
матарлаг [нэр үг] матарлаг гүрвэл (амьтан судлал) (матартай төстэй, сүүл нь их биенээсээ урт, зоогоороо ногоовтор хүрэн, хажуу боровтор, хэвэл хэсгээрээ шаравтар өнгөтэй, гүрвэлийн төрөлдөө ховорт тооцогддог нэгэн зүйл амьтан ердийн гол горхины эргийн модонд авирч чаддаг, шавж, шанаган хорхой, жижиг загас зэргээр хооллодог).
математик [нэр үг] тооны ухаан математик загварчлал (ямар нэгэн асуудлыг тоо бодлогын аргаар, томьёогоор загварчилсан судалгаа хийх арга), математикийн олимпиад (тоо бодлогын тэмцээн).
математикч [нэр үг] тоо бодлогын мэргэжилтэй хүн математикч залуу (тооны ухаанд мэргэшсэн залуу).
матери гүнух. [нэр үг] объектив бодот байдлыг тэмдэглэх философийн категори бодот биет з(үйл үг)
материал [нэр үг] эх хэрэглэгдэхүүн, биет, бодот юм, түүхий эд, бүтээгдэхүүн барилгын материал (барилга барихад ашиглах эд, зүйл), бараа материал (хоршоо үг) (тухайн зүйлд ашиглагдах эд зүйл),
материализм гүнух. [нэр үг] матери анхдагч, бодот ертөнц ухамсраас хараат биш гэж үздэг гүн ухааны үзэл түүхийн материализм (нийгмийн хөгжлийн ерөнхий хуулиудын тухай шинжлэх ухаан), диалектик материализм (байгаль, нийгмийн үзэгдлийг диалектик аргаар танин мэдэхэд үндэслэсэн марксист ленинист гүн ухаан).
материалист [нэр үг] материализмыг баримтлагч материалист гүн ухаан (бодот талыг баримталдаг гүн ухааны үзэл).
матлага [нэр үг] матах үйл явц матаж махийлгасан хэсэг.
матлага [нэр үг] матаас.
матуур [нэр үг] матахад зориулсан багаж.
маузер [нэр үг] нэгэн зүйл автомат гар буу.
мафи [нэр үг] нарийн зохион байгуулалттай гэмт бүлэглэл мафийн гишүүн (гэмт бүлэглэлийн гишүүн хүн). мах(ан) (нэр үг) хүн, амьтны яс, арьсны завсар дахь нэхдэс үхрийн мах (нядалсан үхрийн мах), ангийн мах (авласан ан амьтдын мах), тураг мах (толгой шийр, гэдэс дотроос бусад мах), бүхэл мах (хөшиглөөгүй мах), өрөөл мах (малын махны тал хагас), тарган мах (өөхтэй мах), хар мах (өөхгүй мах), хүн мах (тарваганы суга, хүзүүнд байх булчирхай мэт жаахан мах, ардын эмчилгээнд хэрэглэнэ), цагаан мах (хошногоны гадна үзүүр), шар мах (арьс, ширний дотор талд байх нимгэн хальс), гэр мах (нуруу, хүзүү, хавирга, сээр, гургалдай, бөөр, зүрх, хужирхай, цус зэргээс бүрдсэн махны цуглуулга), шинэ мах (саяхан нядалсан малын мах), хуучин мах (нядлаад удсан малын мах), махан хоол (дан мах буюу махтай хоол), махан хуурга (хуурсан мах), махны дэлгүүр (мах, махан бүтээгдэхүүн худалдах жижиг дэлгүүр), мах бэлтгэл (улсын төлөвлөгөөт мах бэлтгэл), мах комбинат (махан бүтээгдэхүүн хийдэг үйлдвэр), махны машин (махыг жижиглэн хэрчих зориулалтын хэрэгсэл), махан тарга (хар тарга), мах идэх (а.мах, махан хоол идэх б.(шилжсэн утга) зовоон зүдрээх), мах татах (а.махыг жижиглэн хөшиглөх б.(шилжсэн утга) мал таргалж, жин нэмэгдэх), мах болох (а.чанаж буй мах гүйцэд болох б.(шилжсэн утга) хөдөлж чадахгүй болтлоо ядрах), мах болгох (а.мал нядалж бэлтгэх б.(шилжсэн утга) маш их ядраах, зүдрээх), мах мариа (хоршоо үг) (махлаг, тарган байдал), мах мариа суух (таргалах), мах сүү (хоршоо үг) (яс, арьсны завсар байх нэхдэс болон хүн, амьтны хөх дэлэнгээс гарах уураглаг шингэн), мах өөх (хоршоо үг) (хүн, амьтны яс, арьсны завсар байх зөөлөн эд), мах шөл (хоршоо үг) (тарга тэвээрэг), мах шүүс (хоршоо үг) (махан зоог), мах яс (хоршоо үг) (бие махбод), махан өргөс (хөлийн ул болон хөл хурууны эвэрлэг давхарга зузаарснаас бий болсон өргөс мэт хатуу зүйл), махан бие (өөрийн бие), мах шөл тэнцүү (бие бялдар тэгш), махан төрөл (цусан төрөл, эхийн талын төрөл), мах цусны холбоотой (цусан төрлийн холбоотой), мах ясны холбоотой (ураг төрлийн холбоотой), яс махны тасархай (садан төрлийн холбоотой хүн), мах цусанд нь шингэсэн (удамшсан, төрөлхийн), махан овоо болох (дээр дээрээсээ овооролдох), мах шуурахмах шуух (эцэх, турах), шар махтай нь хатаах (сэтгэл санааны зовлон эдлүүлэх, санаа сэтгэлийг нь ихэд зовоож шаналгах), ямааны мах халуун дээрээ (аливаа юм шинэ сэргэг дээрээ дээр), махаа барах (зовж зүдрэх, цуцах), махаа идэх (ихэд зовж зүдрэх, ядрах), махыг нь зулгаах (зовоох), мах гэхээр инээж, мал гэхээр ярвайх (зүйр үг) (ажилд дургүй, залхуу), мах идье гэвэл малаа малла, талх идье гэвэл тариагаа тарь (зүйр үг) (гэдэс цатгалан амьдаръя гэвэл хөдөлмөрлөх хэрэгтэй), мах огтолсон хүн гараа тосоддог, зах гарсан хүн мөнгөө бардаг (зүйр үг) (ажлын үр дүн сайн муу янз бүр байдаг), махны шарх эдгэдэг, үгийн шарх эдгэдэггүй (зүйр үг) (бие махбод гэмтэхэд эдгэнэ, харин муу үг санаанаас үл гарна), яс дагаж мах (зүйр үг) (аливаа зүйлийг зөв олж сонгож чадвал түүнээс заавал үр дүн гардаг) гуа жимсний үр, хальс хоёрын завсраар ургасан зөөлөн нэхдэс гүйлсний мах (гүйлсний үр хальс хоёрын завсар дахь нэхдэс), тарвасны мах (тарвасны нэхдэс).
махбод [нэр үг] аливаа бодосын бүтсэн эд эс язгуур махбод (тухайн зүйлийг бүтээх үндсэн эд эс), таван махбод (зурхай судлал, зурхайн ухаан) (дорно дахины зурхайн ёсны алт төмөр, мод, ус, гал, шороо).
махбод [нэр үг] амьд зүйлийн бие цогц бие махбод (хоршоо үг) (хүн, амьтан, ургамлын бие эрхтэн, бие цогц).
махчин [нэр үг] махан идэшт араатан амьтан махчин амьтан (махан идэшт амьтан), махчин шувуу (махаар хооллодог шувуу) үлгэр домогт гардаг хүний мах иддэг зэрлэг хүн махчин хүн (а.мах их иддэг хүн б.хуучир. хүний мах иддэг хүн, зэрлэг хүн).
махчин [нэр үг] хүнийг тарчлаан зовоогч, тамлагч махчин дээрэмчин (хоршоо үг) (зовлонд учруулагчид) (шилжсэн утга) нэг зүйлд хэтэрхий итгэсэн үхширмэл зан бүхий хүн.
махчтан [нэр үг] мах идэштэн, дэлэнтэн ангийн махан идэшт араатныг хамарсан нэг баг, дотроо олон овог, төрөл.
мацаглагч [нэр үг] мацаг баригч.
маш [нэр үг] цахиур бууны гал бялтыг хавчуулж буудахад гал үүсгэх хавчуур төмөр цахиур бууны маш (цахиур бууны бялт хавчих төмөр) бууны замаг бууны маш (бууны замаг).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.