Нэр үг

зугаа [нэр үг] жаал зугаа (хоршоо үг) (аар саар, бага сага) жаал зугаа юм цуглуулах (жижиг сажиг юм цуглуулах, ойрын хэрэгцээний аар саар юм цуглуулах).
зугаалга [нэр үг] зугаалах үйлийн нэр зугаалах явдал.
зугаацал [нэр үг] зугаалах үйлийн нэр, зугаацах явдал.
зугаацлага [нэр үг] зугаацал.
зугтал [нэр үг] зугтах үйлийн нэр зугтах оролдлого.
зугтлага [нэр үг] зугтах үйлийн нэр, зугтах явдал.
зугтуул [нэр үг] зугтаж яваа хүн амьтан оргуул босуул хүн.
зуд [нэр үг] гол төлөв байгалийн эрхшээл нөлөөнөөс болж хүн, малын идэш ууш нэн ховордож нийтээр маш их гачигдал үзэх цаг үе зуд болох (хүйтэн, сэрүүн улиралд мал аж ахуйг туйлдуулсан цаг зуурын бэрхшээл тулгарах), өлөн зуд (идэш уушийн зүйл маш ховор цаг), туурайн зуд (мал хэт олширч, бэлчээр эвдэрсэн гамшиг), хар зуд (өвөл цас орохгүй, хараар хүйтэрч, унд ус гачигдах цаг), цагаан зуд (өвөл маш их цас орж гачигдах цаг), зуд гачиг (хоршоо үг) (зуд турхан), зуд турхан (хоршоо үг) (цас зуднаас болж өвс бэлчээр хомсдох үе), ган зуд (хоршоо үг) (цаг агаарын таагүй нөхцлийн улмаас бэлчээр хомсдох байгалийн гамшиг), цас зуд (хоршоо үг) (цас их орсноос хүйтэрч, өвс бэлчээр хомсдон гачигдах бэрхшээл), зуд болоход нохой таргалдаг, зовлон болоход лам таргалдаг (зүйр үг) (ард олны гачигдал бэрхшээлийг далимдуулан ашиг хонжоо олох), зуд нэг жил, журам мянган жил (зүйр үг) (зуд шуурга нэг жилдээ л өнгөрнө, харин ёс төр бол ашид мөнх юм), зунд таргалахгүй, зудад үхэхгүй (зүйр үг) (сайн муу зүйлийн аль алинд төдий л өөрчлөгдөж хувирдаггүй).
зузаалга [нэр үг] зузаалах юм, хучлага, нөмрөг.
зузаатгал [нэр үг] зузаатгах (үйл үг)
зул [нэр үг] өргөл тахилын зүйл хөвөнгийн голыг тосонд тавьж шатаан хэрэглэнэ цөгцтэй зул (цөгцөнд цутгасан зул), лаа зул (лаагаар хийсэн зул), тосон зул (тосоор цутгасан зул), зул бадамлах (асч буй зулын голны дээд үзүүр бадам адил болох), зул бадамрах (зул бадамлах), зул барих (зул асаах), зул бөхөх (зул жаргах), зул жаргах (зул унтрах), зул манах (мөнх зул өргөж, шөнөжин ном унших), зул мандаах (а.зул барихын хүндэтгэл б.сүсэгтэн олноос сүм хийдэд шар тос зэргийг өргөж, зул бариулан буян хийх), зул мандах (зул ноцох, зулын гэрэл улам их болох), зул өргөх (тахилын өмнө зул барих), зул цэцэглэх (асч буй зулын гол үзүүр хэсэгтээ бөөмнөрч гадагш дэлбийх), зул шандах (зулын гол нарийдах, тос нь ихдэх зэргээс бөхөх), зул шандуурах (зулын гол нарийдах, тос нь ихдэх зэргээс гэрэл нь бүдгэрэх), зулын гол (зул шатаахын тулд тосонд дүрсэн, цагаан өвс зэрэгт нарийн ороосон хөвөн), зулын хорин таван (шашны нэр томьёо) (өвлийн тэргүүн сарын хорин таван энэ өдөр мянган зул өргөж, шарын шашныг үндэслэгч зонхов богдын гэгээн сүлдийг өргөмжилсөн тахилгын хурал болдог хөдөө нутагт айлууд гаднаа зул хорголон барьдаг ёстой), зулын цөгц (зул барих зориулалттай цөгц), зул хүж (хоршоо үг) (шашны ном уншихад асааж уугиулдаг зүйл), алтан зул (ургамал судлал) (хар сэвхтэй, цагаан, улаан, шар гурван зүйлийн өнгөтэй, хэд хэдэн хүйс нэгэн дор багтаж сүлжсэн зулйн адил цэцэг, сэрүүн цэцгийн навчаас баахан явцуу навчистай, олон наст сонгинолог ургамал), зул сар (билгийн улирлын өвлийн эхэн сар), зул сарын баяр (аргын тооллын арван хоёрдугаар сарын хорин тавны өдөр христосын мэндэлсэн өдрийг тэмдэглэн өнгөрүүлэх баяр ёслол), зулын гол болох (шашны нэр томьёо) (өөрийгөө шатааж амиа егүүтгэх).
зул [нэр үг] зул цэцэг (ургамал судлал) (чимэглэлийн зориулалттай, олон наст өвс).
зулавч [нэр үг] тэрэгний тэнхлэгийг хавчихаар аралд хадсан муруй төмөр хасаг тэрэгний зулавч (хасаг тэрэгний тэнхлэгийг хавчих муруй төмөр).
зулаг [нэр үг] гутлын ул түрий хоёрын хоорондох хэсэг хувь гутлын зулаг (гутлын ул, их биеийн хооронд барьж оёсон зүйл), зулагтай гутал (өсгийн тойруулга, хатуулгатай гутал), зулгийг нь долоох (зусардах, долигонох), зусарч хүн зулагаа барна, зуудаг нохой соёогоо барна (зүйр үг) (аливаа муу зан авир сайн юманд хүргэдэггүй).
зулай [нэр үг] хүний толгойн орой дух хоёрын хоорондох хэсэг газар хүүхдийн зулай (а.нярай хүүхдийн гавлын ясжаагүй хэсэг б.(шилжсэн утга) эмзэг хэврэг), зулай зулайгаа гишгэж гарах (хойно хойноосоо цуварч төрөх, нэгэн эхээс ах дүү болж төрөх), алтан зулай (амьтан судлал) (толгойдоо шар чандартай нэг зүйл хун шувуу) (шилжсэн утга) өндөрлөг газрын орой, халил төв азийн зулай (монгол орны уулархаг хэсэг).
зулайвч [нэр үг] зулай хамгаалах нэг зүйл өмсгөл.
зулам [нэр үг] өндөгний хатуу хальсны дотуурх нимгэн хальс өндөгний зулам (өндөгний доторх зөөлөн хальс) модны дурсны дотуурх нимгэн хальс модны зулам (модны дурс, золом) самар хонгорцгийн идээний гаднах нимгэн хальс самрын зулам (самрын идээний гадуурх нимгэн бүрхүүл, идээ яс хоёрын завсарх нимгэн хальс).
зулбаа [нэр үг] зулбах үйлийн (нэр үг)
зулбадай [нэр үг] булга, шилүүс зэрэг нарийн үст амьтны үс нь гүйцээгүй маш тачир нимгэн арьс зулбасга зулбадайн арьс (дутуу гарсан төл малын арьс).
зулбадас [нэр үг] зарим амьтны зулбарч унасан арьс, хальс могойн зулбадас (а.могойн гуужсан арьс б.(ярианы үг, хэллэг) бага хүүхдийг хараах үг).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.