Дагавар үг

тул [дагавар үг] учир, иймд ирсэн тул (ирсэн учир), мөн тул (мөн учир), харсан тул (харсан учир), аргагүй тул (аргагүй учир), орой болсон тул (орой болсон учир), үл мэдэх тул (үл мэдэх учир) төлөө, тулд ялахын тул (ялахын төлөө), нэгдэхийн тул (нэгдэхийн төлөө), тодруулахын тул (тодруулахын төлөө), үнэн худлыг мэдэхийн тул (үнэн худлыг мэдэхийн төлөө), утга санааг тодруулахын тул (утга санааг нь тодруулахын үүднээс). тулаа (нэр үг)(мал эмнэлгийн нэр томьёо) хурдан давхиж яваад морины огцом зогсох, эвгүй гишгэснээс мөр өвдөг бэлбэрхийн үе тулж согог суух нь, шинж тэмдэг нь хөтөлж явахад урд талын хөлөө дутуу тавьж тулж доголдог.
турш [дагавар үг] үргэлжид, дуусан дуустал жилийн турш (жил тойрон), насан турш (нэг насаа дуустал), өдрийн турш (бүхэл өдөржингөө), шөнийн турш (бүхэл шөнөжингөө) уртаашаа, зай нумны турш (а.нумны нийт урт, б.сумны үсрэх зай, сумны онтусах зай) бүх, дагуу, туж, нэлэнхүй замын хажуу туршид (замын хажуу талаар нэлэнхүйд нь).
тус [дагавар үг] хавьцаа, орчим бугуйн тус газар (бугуй орчим), мөрний тус газар (мөрний хавьцаа), толгойн тус газар (толгой орчим).
тусам [дагавар үг] тутам, улам бүр дуулах тусам (дуулах бүрд улам), хэлэх тусам (хэлэх бүрд улам), явах тусам (явах бүрд улам).
тутам [дагавар үг] бүр, нэг бүрд өдөр тутам (өдөр бүр), сар тутам (сар бүр), хүн тутам (хүн бүр) тусам.
тухай [дагавар үг] алив юмны учир холбогдлын талаар амьдралын тухай (амьдралын элдэв явдлын учир холбогдлын талаар), номын тухай (номын талаар), ялалтын тухай (ялалтын талаар), тухай учир (хоршоо үг) (учир явдал, хэрэг явдал) ямар хэргээр, юуны төлөө чи юун
тушаа [дагавар үг] хавь, орчим, чиг үүдэн тушаа (үүдний хавьцаа), хаалганы тушаа (хаалганы орчим), энэ тушаа (энэ хавьцаа), зүрхэн тушаа (зүрхний орчим) тус тусдаа тушаа тушаа (хоршоо үг) (тус тусдаа, ганц ганцаар), тушаа тушаа явцгаах (тус тусдаа явцгаах) орчим зургаан цаг тушаа (зургаан цагийн орчим).
удаа [дагавар үг] хэрэг явдлын давтагдах тоо хоёр удаа (аливаа хэрэг явдал хоёр дахин өрнөсөн нь), эцсийн удаа (сүүлчийн удаа хамгийн сүүлд) тохиолдол зарим удаа (зарим үед), ирсэн удаа байхгүй (ирсэн тохиолдол байхгүй) дахин нэг бус удаа (олон дахин), хичнээн удаа (олон дахин), удаа бүр (дахин дахин, байнга), удаа дараа (хоршоо үг) (олон удаа, олон дахин) дараа, сүүлд чиний удаа би ирэв (би чиний дараа ирэв).
хавьцаа [дагавар үг] ойролцоо, орчимд, хавьд энэ хавьцаа (энэ орчим).
харалдаа [дагавар үг] хавьцаа, ойролцоо, үе тэнгийн харалдаа газар (ойролцоо газар), нас харалдаа (нас ойролцоо, үе тэнгийн), нуруу харалдаа (а.нурууны өндөр нам ойролцоо б.нурууны өндрийн хавьцаа газар).
хожид [дагавар үг] урьд гэдгийн эсрэг утга, хожим, дараа урьд хожид (хоршоо үг) (тухайн цаг үеэс өмнөх, хойших цаг үе), урьд хожид үзэгдээгүй явдал (өмнө байгаагүй, одоо байхгүй, хойшид ч байж боломгүй явдал).
хүрэм [дагавар үг] эрхгүй хүрэхээр дургүй хүрэм (дургүй эрхгүй хүрэхээр), жихүүдэс хүрэм (эрхгүй жихүүцмээр), залхуу хүрэм (нозоормоор, нойрмогломоор), инээд хүрэм (эрхгүй инээд хүрэхээр).
шахам [дагавар үг] шахуу, орчим арав шахам (арав шахуу), гуч шахам (гуч шахуу), сар шахам (сар орчим), өдөр болгон шахам (бараг өдөр бүр), өртөө шахам (өртөө орчим), хорь шахам (хорь орчим, арай хорь хүрэхгүй).
шахуу [дагавар үг] шахам, бараг, орчим арав шахуу хоног (арав шахам хоног), жил шахуу (бараг жил), жилийн өмнө шахуу (бараг жилийн өмнө, арай жил хүрэхгүй хугацаа), зэрэг шахуу (бараг зэрэг), өдөр болгон шахуу (бараг өдөр бүр), сар шахуу хугацаа (сар орчим хугацаа), хорь шахуу (хорь орчим), хүчээр шахуу авах (бараг хүчээр авах).
шив [дагавар үг] мэт, шиг буй ийм шив (ийм шиг, ийм мэт), тийм шив (тийм буй), үзэсгэлэнтэй харагдаж байх шив (үзэсгэлэнтэй харагдаж байх шиг), сайн ажиллах шив дээ (сайн ажиллах шиг байна), чи өнөөдөр маш сайн дуулах шив (чи өнөөдөр маш сайхан дуулж байна).
шиг [дагавар үг] мэт, яг, адил англи хүн шиг ярих (англи хэлээр яг англи хүн адил ярих), бүгд нэг хүн шиг ажиллах (бүгд нэг хүн мэт ажиллах), мал шиг (мал мэт), өдөр шиг саруулхан шөнө (өдөр адил саруулхан шөнө), харвасан сум шиг (харвасан сум мэт), хонь шиг номхон (маш даруу номхон), хүүхэд шиг аашлах (нас биед хүрсэн атлаа хүүхэд адил ааш зан гаргах), элгэн садан шиг (нэг эцэг эхээс төрөөгүй атлаа элгэн садан адил), хүн шиг байх (хүн чанартай байх), идэх нь гахай шиг, уурлах нь могой шиг (зүйр үг) (ховдог, ууртай).
эсэх [дагавар үг] тухайн үйл хөдлөл болох, болохгүйг асуух өгүүлэхэд хэрэглэх үгс буй эсэх (бий юу, үгүй юү), мэдэх эсэх (мэдэх үү, мэдэхгүй юү).
ямагт [дагавар үг] үргэлж, байнга, хэзээд хэзээ ямагт (хоршоо үг) (үргэлжид), цаг ямагт (хоршоо үг) (цаг үргэлжид).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.