Шашны нэр томьёо

шиншигтэй [шашны нэр томьёо] буян хишиг ихтэй шиншигтэй газар (буян хишиг хураахуйц газар).
ширваг [шашны нэр томьёо] шарвааг.
шогомбо [шашны нэр томьёо] золиг гаргадаг лам.
шонлайв [шашны нэр томьёо] буддын шашны сургуулийн захирлын нэр, цол.
шунлайв [шашны нэр томьёо] шүн унших үүрэг хүлээсэн хүн дацангийн шунлайв (дацангийн шүн уншигч хүн). шунх(ан) (нэр үг) чулуулгаас гарах улаан өнгөтэй будаг шунхан бар (шунх будгаар дармалласан ном бичиг), шунхан улаан (шунх будгийн адил өнгө), будаг шунх (хоршоо үг) (гоёж гоодох зүйл).
шүгваа [шашны нэр томьёо] төвд арц аливаа муу юм бүхнийг арилган зайлуулах увдистай гэдэг.
шүншиг [шашны нэр томьёо] бурхан болгон цогцлуулан бүтээж амилуулан тэтгэх нарийн нандин зүйл, бурхны с(ангийн нэр томьёо)
шүншиглэх [шашны нэр томьёо] шүншигтэй болох, шүншиг оршоох газар шүншиглэх (газрыг шүншигтэй болгох). шүр(эн) (нэр үг) (амьтан судлал) далай тэнгисийн ёроолын хад асганд хүйгээр амьдардаг, ургамал мэт суумал амьт(ангийн нэр томьёо) номхон болон атлантийн далай, ялангуяа австрали тивийн эрэг орчмоор шүр нь бүхэл бүтэн дэвээн байгууламж үүсгэдэг, шүрний үзүүр нь улаан, ёзоор нь цагаан болон хар өнгөтэй, монголчуудын эрхэмлэдэг есөн эрдэнийн нэг шүр хорхой энэхүү амьтны эдээр хийсэн чимэглэл шүрэн арал (шүр хорхойн шохойлог эдээр бүтсэн арал), шүрэн багана (шүрээр чимэглэж хийсэн багана), шүрэн бошго (шүр хорхойн овоорсон яслаг эдээр бүтсэн хад, халуун бүсийн далай тэнгист элбэг байдаг), шүрэн малгай (шүр, сувд зэрэг эрднийн зүйлээр чимэглэж хийсэн малгай), шүрэн толгойтой хөөрөг (шүрээр толгойг нь хийсэн хөөрөг), шүрэн улаан (шүр шиг улаан өнгө), шүрэн шигтгээтэй бөгж (шүрээр шигтгээг нь хийсэн бөгж), шүрэн эрих (шүрээр хийсэн эрих), шүрэн ээмэг (шүрээр шигтгээ хийсэн ээмэг), шүр зээрд (улаан зээрд зүсэм), шүр сувд (хоршоо үг) (гоёл чимэглэлд хэрэглэх, цагаан улаан өнгөтэй эрднийн зүйл).
шүтээлэх [шашны нэр томьёо] шөнө, долоон од тахих.
шүтээн [шашны нэр томьёо] тахих, бишрэх, сүслэн шүтэх юм бурхан шүтээн (хоршоо үг) (хүний итгэл бишрэл бүхий зурмал, сийлмэл, цутгамал бурхдыг нэрлэх ерөнхий нэр ба дээд шүтээн), онгод шүтээн (хоршоо үг) (бөө буух үед биед нь орж ирэх, хий сүг гэгч тахих бишрэх юм), онгон шүтээн (хоршоо үг) (а.тахин шүтэж буй эзэд, савдагийн сүг сүнс, тэдгээрийг дүрсэлсэн дүрс б.(шилжсэн утга) ариун нандин, эрхэм зүйл).
шэгдэр [шашны нэр томьёо] үдлэгийн балин, энэ балинг орой дээрээ өргөн ном уншдаг бөгөөд лхамын шэгдэрийг хөхөө сарын битүүний шөнө өргөдөг нь лхам бурхан шинэлэхээр мордохыг нь угтуулан үдэж байгаа хэрэг лхамын шэгдэр өргөх (лхам бурхны үдлэгийн балин өргөх).
эрингэ [шашны нэр томьёо] лам хүний ханцуйгүй, задгай энгэртэй номт дээл.
эрэнгэ [шашны нэр томьёо] лам шавь хүний гадуур өмсдөг ханцуйгүй цээжмэг буюу охор хувцас, их төлөв тэрмээр хөвөөлж, элгэн талыг нь хоргойгоор хийсэн байдаг донгог.
югзэр [шашны нэр томьёо] буддийн философийн дэгийн нэр егзөр.
юм [шашны нэр томьёо] билиг барамидын судруудын хураангуй нэр билиг барамид нь ухаан билгээр гэтэлгэхийн нэр, нийт арван зургаан боть ном бий, энэ номыг монголын их бага хүрээ хийдэд хаа сайгүй хурдаг бөгөөд чингэснээр хүмүүс оюун санааны чанад хүрч, эх болсон хамаг амьтан энэрэн нигүүлсэх сэтгэлтэй болно хэмээдэг.
юнгар арчих [шашны нэр томьёо] (тарнийн хүчээр шид оруулсан юнгарыг сүрчин шидэж чөтгөр шулмыг дарах шашны нэгэн зан үйл, арга) шимэлдэг.
явдар [шашны нэр томьёо] тарнийн дандрын ёсны ном уншихад хэрэглэх хар торгон хив очирт уяж сор залах үед явдар хөвж чөтгөр шулмыг хөөж байна гэдэг.
ягш [шашны нэр томьёо] тахил өгөгч, тэнгэр нарын тахил үйлдэгч.
яма [шашны нэр томьёо] гурван ертөнцийг эзэгнэгч бусдын нөлөөгүй захирагч нас барсан хүний урьд төрөлдөө үйлдсэн сайн муу үйлийн үрийг ялган шүүн шийтгэгч, эрлэгийн эзэн. ямаа(н) (амьтан судлал) үс урт, сүүл годгор, хос туруутай, хэвэгч дэлэнт амьтан, зэрлэг тэжээвэр хоёр янз, олон зүйл бий ямаа ишиглэх (эм ямаа ишиг гаргах), ямаа хариулах (ямаа бэлчээрлүүлэх), ямаан зан (түргэн зан), ямаан омог (өнгөн дээрээ сүржин, огцом түргэн ууртай зан), ямаан үс (амьтны үс ямааны үстэй адил төстэйг нь), ямаан хилэн (өнгөн талд нь тачир нягт үс гаргаж нэхсэн нэг зүйл хилэн), хонь ямаа (хоршоо үг) (бог мал), ямаанаас янзтай, тэмээнээс гэдгэр (этгээд жигтэй, гажууд хүн), ямааны мах халуун дээрээ (аливаа зүйлийг алгуурлалгүй, шинэ сэргэг дээр нь даруйхан хий), ямаа туйлавч янгирцаг эвдэхгүй, тэмээ туйлаад тэнгэрт гарахгүй (шалихгүй биз дээ), ямаан арц (ургамал судлал) (ойд ургадаг, шөвгөн навчны үзүүрт өргөстэй, ширхэг нарийн нэгэн зүйл арц), ямаан бор (ургамал судлал) (дурс хар, дүгрэг навчтай мах улаан болоод артай нэгэн зүйл мод), ямаан бургас (ургамал судлал) (ойд ургана, навч нь энгийн бургастай адил, дурсны уг этгээд хөхөвтөр, үзүүр тал нь улаавтар нэгэн зүйл бургас), ямаан бүрээ хөгжим. (далайн нэгэн зүйл амьтны ясаар хийсэн дотроо хөндий, гадна тал нь арзгар, үлээхэд орхирч нарийхан дугардаг хөгжим), ямаан гөрөөс (амьтан судлал) (зэрлэг ямаа), ямаан зангуу (ургамал судлал) (иш нь зэллэж ургадаг, жижиг навчтай, жижигхэн шар цэцэгтэй, нэг наст өвс, үр нь эмд орно), ямаан сахал (ургамал судлал) (нийлмэл цэцэгтний овогт багтдаг хоёр наст ногоо, хоёрдахь жилдээ цэцэглэж эхэлнэ, үндэс, навчийг нь хүнсэнд хэрэглэнэ), ямаан ууц (амьтан судлал) (хилэнцэт аалз), ямаан харгана (ургамал судлал) (тал хээрийн бүсэд намхан ургадаг тод шар өнгийн хальстай нэг зүйл харгана алтан харгана), ямаан хөх (ургамал судлал) (боровтор хүрэн цэцэгтэй, зөөлөн цайвар үстэй, сүүн цагаан шүүстэй, бөөрөнхий үндэслэг иштэй олон наст өвс, үндэс болоод иш нь эмд орно), ямаан шарилж (ургамал судлал) (хуучин үндэснээс ургахгүй, үрээс малтуушлан ургадаг нэгэн зүйл шарилж), ямаан шийр (ургамал судлал) (бүтэн хөвөө бүхий уртавтар зууван навчтай, эшнийхээ дээд хэсэгт багларан ургадаг шарангуй ногоон жижиг цэцэгтэй олон наст өвс, навчных нь шүүсээр эм, тариа хийнэ),
ямандаг [шашны нэр томьёо] үхэр толгойтой, хүний биетэй, нүцгэн эм тэвэрч суусан бурхан түүнийг шашныг хамгаалагч хэмээн үзэж, билиг оюуны хүндэтгэл болгон шүтдэг.

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.