Хэл шинжлэл
гарал судлал [хэл шинжлэл]
(үг хэрхэн яаж үүсч, хувиран өөрчлөгдсөнийг судлах хэл шинжлэлийн салбар ухаан), үгийн гарал судлалын толь бичиг (хэл шинжлэл)(үгийн гарлыг тодорхойлсон тусгай толь бичиг) гарах үйлийн нэр орол гарал (хоршоо үг) (орох гарах явдал, тогтворгүй байдал).
дуудлага ойролцоо үгс [хэл шинжлэл]
(ойролцоо хэлэх, унших, өгүүлэгдэх үгс), зөв дуудлага (хэл шинжлэл)(утга зохиолын хэлний хэм хэмжээний дагуу хэлэх байдал), утга зохиолын дуудлагын зөв журам (зөв дуудах ёс) сүнс онгод урих уншлага, зан үйл бөөгийн дуудлага (бөө мөргөл) (онгод урих, даалгахад хэлэх үг) хүний нэрийг эерүүлэн дуудах нэрийдэл үг.
дүрс бичиг [хэл шинжлэл]
(эртний зураг бичиг эртний хятад, япон хэлний авианы бус бичиг), (шилжсэн утга) төлөв, зан байдал дүрс төлөв сайтай (дүн нуруутай), хүн дүрсээ алдах (хүний ёсноос гажууд зүйл хийх, сахилга журамгүй болох) амьтан, ургамлын аймгийн з(үйл үг)
дэвсгэр аман аялгуу [хэл шинжлэл]
(голлох аман аялгуу), газар дэвсгэр (газар нутаг) олон өнгө холимог юмны ар, голлох суурь өнгө дэвсгэр будаг (суурь өнгө), дэвсгэр хөг (хөгжмийн бүтээлийн үндсэн хөг), дэвсгэр ус (далай, тэнгис, усан сангийн аль тохиромжтой хэсэгт сонгож тогтоосон хил хязгаартай усан талбай), улаан дэвсгэртэй хоргой (голлох суурь өнгө нь улаан хоргой) мөнгөн тэмдэгт цаас тавтын дэвсгэр (цаасан мөнгөний тавтын нэгж) юмны чадал чинээ, бэл бэнчин төлөв байдал (хэл шинжлэл)үг, үеийн эцсийн гийгүүлэгч үсэг дэвсгэр үсэг (уйгаржин монгол бичгийн зөв бичих зүйд амьгүй орж болдог гийгүүлэгч үсэг), хатуу дэвсгэр (хатуу гийгүүлэгчийн дэвсгэрлэсэн нь), дэвсгэр гишүүн (үг, үеийг эцэст орсон гишүүн), зөөлөн дэвсгэр (зөөлөн гийгүүлэгчийн дэвсгэрлэсэн нь) ерөнхий суурь мэдлэг гадаад хэлний дэвсгэр сайтай хүн (гадаад хэлний үндсэн мэдлэг сайтай хүн).
журамлах хэл зүй [хэл шинжлэл]
(нийтээр дагаж мөрдөхөөр тогтоосон бүрэн хэл зүй), журамлан бичих (нэгэн хэвд жигдлэн бичих), журамлан дагах (журам болгон мөрдөх), журамлан тогтоох (нэгэн журамд оруулах) (шилжсэн утга) бусдын эд зүйлийг хүчээр авах, хураан авах хоол ундыг нь журамлах (хоол ундыг нь хурааж, өгөхгүй байх).
заримдаг өгүүлбэр [хэл шинжлэл]
(утгыг өмнөх хойнох үг, өгүүлбэрээс нь мэдэж болох гол гишүүнгүй өгүүлбэр), заримдаг сар (тал сар), заримдаг хэлбэр (аль нэг талын шинж давамгай бус, хосломол хэлбэр).
захирах холбоо [хэл шинжлэл]
(өгүүлбэр зүйн холбооны нэг хэв маяг холбоо үгийн бүрэлдүүлэгч болон өгүүлбэрийг нэгийг нь нөгөөд нь утга, үүрэг, хэл зүйн хэлбэрийн хувьд харъяалуулан холбох ёс), захирах хүн (тушаалаар удирдах хүн), цэрэг захирах (цэрэг удирдах), захирах зандрах (хоршоо үг) (зааварлан зандрах), захирах тушаах (хоршоо үг) (ажил хэргийг хийлгэхээр албадан тушаах) эрхлэн хамаарах, өөртөө дагуулах, өөрийн эрх, захиргаанд байлгах хүүхдээ захирах (хүүхдээ мэдэх).
ойролцоо үг [хэл шинжлэл]
(дуудлага өөр боловч үгийн сангийн утгаараа бүрэн буюу заримдаг нийлэх үгс), ойролцоо хэмжигдэл (оновчтой хэмжигдэлд ойртсон хэмжигдэл), ойролцоо насны хүн (насны зөрөө тун бага), ойролцоо нуруутай (өндөр намаараа адилавтар) цаг хугацааны хувьд ойрхон, саявтар ойролцоо ирэх (саявтар ирэх).
ондоошил [хэл шинжлэл]
(авиа өөрчлөгдөн хувирах нь).
оноосон нэр [хэл шинжлэл]
(нэг зүйлийг төрлийнх нь олон юмны дотроос ялгаж тусгайлан өгсөн нэр, тусгай нэр).
оршихийн тийн ялгал [хэл шинжлэл]
(монгол хэлний нэр үгийн гуравдугаар тийн ялгал), эрүүл биед саруул ухаан оршино (цэцэн үг) (бие эрүүл бол ухаан сэргэлэн байдаг).
төлөөний үг [хэл шинжлэл]
(нэр үг, тэмдэг үг, тооны үг зэргийг орлуулан өгүүлэх үг), төлөөний хүн (орлосон хүн), ардын засгийн газрын төлөөний түшмэл хуучир. (ардын засгийн газрыг төлөөлөн тухайн аймаг, хошуунд сууж байсан түшмэл), төлөөний сайд (эрх мэдэл бүхий төрийн албан тушаалтны өмнөөс ажил хэргийг нь орлон гүйцэтгэхээр томилогдсон сайд), нөхрийн төлөөнөө зовних (нөхрийн тусын тулд санаа зовох) хуучир. өр төлөөс.
угтварт [хэл шинжлэл]
угтвар бүхий угтварт үйл үг (угтвар авдаг үйл үг), угтварт хэл (угтвар хэрэглэдэг хэл).
харшуулах арга [хэл шинжлэл]
(төрөл бус хэлнүүдийг хооронд нь харьцуулан судалдаг арга) хатуу юмыг хооронд нь үрэлдүүлэх, харгаах дөрөө харшуулах (а.олноороо яваа морьтой хүмүүсийн дөрөө нь өөр хоорондоо харшин дуугарах б.(шилжсэн утга) хүмүүсийг хамтад нь явуулах).
холбоос үг [хэл шинжлэл]
(өгүүлбэрийн нэг төрлийн гишүүдийг зааглах, нэгтгэх үүрэгтэй үг) хоёр юмуу хэд хэдэн эд ангийг хооронд нь эвлүүлж холбосон механизм, зангилаа багаж хэрэгслийг бий болгодог хийцийн бэхэлгээ холбоосыг нь тохируулах (машин техникийн холбох эд ангийг тохируулах) барилгад томоохон төмөрлөг хийцийн хэсэг тус бүрд хүчийг жигд үйлчлүүлэхийг тулд тэдгээрийг хооронд хөндлөвч байрлуулж, хийцийн өөр төрлийг гарган авдаг бэхэлгээ.
хэрэглээний хэл шинжлэл [хэл шинжлэл]
(хэлний шинжлэлийн нэгэн салбар), хэрэглээний шинжлэх ухаан (хүн төрөлхтний үйлдвэрлэл хийгээд амьдралтай шууд холбогдох шинжлэх ухаан).
чанга гийгүүлэгч [хэл шинжлэл]
(хэлэхэд өгүүлэх эрхтэн чангаран хэлэгдэх гийгүүлэгч), чанга эгшиг (хэл шинжлэл)(хэлэхэд, өгүүлэх эрхтэн хүчтэй хэлэгдэх эгшиг) хүчтэй ширүүн чанга алгадах (хүчтэй алгадах), чанга ташуурдах (ширүүн ташуурдах), чанга цохих (хүчтэй цохих) хууль цааз, зан чанар, сэтгэл санаа зэргийн чанд хатууг нь чанга багш (хатуу чанд шаардлагатай багш), чанга сэтгэл (хатуу сэтгэл), чанга шийтгэх (хатуу шийтгэх), хууль дүрэм чанга байх (хууль дүрмийн заалт, хэрэгжилт хатуу чанд байх), хатуу чанга (хоршоо үг) (а.хууль цааз зэргийн нигүүлсэнгүй биш байдал б.хүний шийдэмгий, үл нугарах шинж чанар), чанга чанд (хоршоо үг) (хатуу чанд), чанга гар (зүрх зоригтой, хатуу зарчимч хүн), чанга гартай (харамч хатуу) эд барааны нягт шигүү чанга нэхээстэй (нягт нэхээстэй) уяа хүлээсний бат бэх чанга барих (сайн барих), чанга боох (сайтар бөх боох), чанга уях (юмыг бөх бат уях) юмны амт шимт хүчтэй чанга гарсан архи (нэрмэл архины хүч ааг ихтэй), чанга эм (хүчтэй эм), хоолны давс чанга байх (хоолны давс ихдэх).